کرونا و وضعیت سفر در تعطیلات عید فطر 99

در سال‌های قبل معمولا به این روزهای پایانی ماه رمضان که می‌رسیدیم کم‌کم خودمان را برای سفر در تعطیلات عید فطر آماده می‌کردیم. اگر نگاهی به تقویم و تعطیلات خرداد 99 بیاندازید، می‌بینید که کلی تعطیلی خوشگل در راه داریم. هفته آینده ماه رمضان 99 هم تمام می‌شود و تعطیلات عید فطر 99 را در پیش داریم که مطابق قانون، دو روز تعطیلی رسمی برای عید فطر در نظر گرفته شده‌است. باتوجه به نزدیکی این تعطیلات با تعطیلات آخر هفته، احتمال زیاد 5 یا 6 روز تعطیل و کلی وقت استراحت داریم. تا پارسال همیشه دنبال چنین فرصت‌های نابی بودیم تا اسباب و اساس سفرمان رو جمع کنیم و در این چند روز تعطیل حسابی خوش بگذرانیم. اما با وجود این ویروس کرونا لعنتی دیگر نمی‌توانیم با خیال راحت سفر برویم و حسابی از ماندن در خانه خسته و کلافه شدیم.

سه ماهی می‌شود که داریم با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کنیم. در این مدت سعی کردیم تا حد امکان برای حفظ سلامتی خودمان و اعضای خانواده‌مان، موارد بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنیم. در تعطیلات عید نوروز که بهترین زمان برای سفر بود، در خانه ماندیم تا مبادا گرفتار کرونا شویم. تحمل این شرایط به‌خصوص برای کسایی که سفر یکی از اجزای جدانشدنی زندگی‌شان بوده، خیلی سخت و طاقت‌فرسا شده. حالا هم که تقریبا نصف خرداد تعطیلی هست و همه ما رو برای رفتن به یک سفر دلچسب وسوسه می‌کند. معمولا در این روزها بازار سفرهای عید فطر حسابی داغ است و اکثر مردم ترجیح می‌دهند که یک ماه روزه‌داری را با یک سفر خانوادگی به پایان برسانند. از طرفی باوجود کاهش آمار کرونا در کشور، اما این ویروس مرگبار همچنان درحال گرفتن جان انسان‌هاست.

در اوایل اسفندماه سال 98 بود که ویروس کرونا مهمان ناخوانده کشور ما شد و پس از سه ماه، همچنان افراد زیادی به این بیماری مبتلا می‌شوند. از ابتدای سال جاری و باتوجه به گسترش روبه رشد ویروس کرونا در کشور، طرح فاصله‌گذاری اجتماعی به همراه محدودیت‌های شدید تردد بین استانی در سراسر ایران اجرا شد. اما پس از پایان تعطیلات عید نوروز و کاهش سفرهای نوروزی 99، مسئولان کشور به تدریج محدودیت‎های اعمال شده را کمتر کردند. در ابتدا تمام مسیرهای کشور مجددا باز شدند و سپس برخی از مراکز و اماکن تفریحی و گردشگری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی فعالیت خود را آغاز کردند. با این وجود اما همچنان ستاد ملی مبارزه با کرونا تاکید می‌کند که باید از سفرهای غیرضروری خودداری کرد.

مدیریت راه‌های کشور هم اعلام کرده‌است که در بسیاری از استان‌ها هنوز هتل‌ها، اقامتگاه‌ها، موزه‌ها و مراکز تفریحی و گردشگری بسته هستند و خدماتی به مسافران ارائه نمی‌شود. با این وجود آمارهای منتشر شده از سوی مرکز مدیریت راه‌های کشور نشان می‌دهد که دقیقا از زمان برداشته شدن محدودیت‌های تردد بین استانی، حجم عبور و مرور در جاده‌های کشور افزایش چشمگیری داشته‌است. براساس این آمارها تنها یک روز پس از لغو محدودیت‌ها، تردد در جاده‌های کشور 6 درصد افزایش یافت. همچنین یک هفته پس از باز شدن راه‌های کشور، ترددهای بین استانی 20 درصد رشد داشت. تصاویر منتشر شده نشان می‌دهند که در مدت کوتاهی پس از پایان محدودیت‌های سفر، ترافیک دوباره به مسیرهای پرتردد برگشت. هجوم مردم در جاده‌ها باعث واکنش مسئولان استان‌های شلوغ شد و استان‌هایی مثل اصفهان و مازندران اعلام کردند که لغو محدودیت‌ها به این معنا نیست که مردم می‌توانند سفرهای خود به شهرهای مختلف را از سر بگیرند.

پایان محدودیت‌های تردد و حتی برداشته‌شدن طرح غربالگری در مسیرهای ورودی شهرها، مسئولان استان‌های پرتردد را حسابی نگران کرده‌است. با وجود هشدارهای وزارت بهداشت در مورد خطرات کرونا و موج دوم این بیماری در کشور، اما همچنان افرادی هستند که بدون توجه به پروتکل‌های بهداشتی و رعایت اصول پیشگیری از ابتلا به کرونا به سفر می‌روند. همین مسئله باعث شد که شاهد رشد قابل توجه ابتلا به ویروس کرونا در برخی مناطق کشور مثل استان خوزستان باشیم. در هفته‌های اخیر مسئولان کشور طرحی را ارائه دادند که در آن مناطق کشور از لحاظ شیوع کرونا به سه دسته سفید، زرد و قرمز تقسیم می‌شوند. با این طرح مسئولان سعی دارند تا مردم مناطقی که کرونا در آن‌ها کمتر است، دوباره به زندگی عادی خود بازگردند.

کمیته گردشگری و فضاهای ورزشی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا پس از شروع دوباره ترددهای بین استانی، طرح "سفر منفرد و هوشمند" را به ستاد ملی مدیریت کرونا پیشنهاد داد. آقای تیموری معاون گردشگری وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و دبیر این کمیته اعلام کرد که این طرح باتوجه به شرایط جامعه و با هدف پاسخگویی به نیاز مردم پیشنهاد شده‌است. وی همچنین در ادامه می‌گوید که این طرح با هدف حمایت از کسب‌وکارهای حوزه گردشگری که در طول مدت شیوع کرونا خسارات سنگینی دیده‌اند، طراحی و برنامه‌ریزی شده‌است. جمشید حمزه‌زاده دبیر تشکل‌های ملی گردشگری در نشستی با رئیس‌جمهور اعلام کرد که به صنعت گردشگری ایران فقط در دو ماه اسفند و فروردین، بیش از 5300 میلیارد تومان خسارت وارد شده‌است. این درحالی است که بیش از 240 هزار نفر به صورت مستقیم و حدود 550 هزار نفر به صورت غیر مستقیم در این صنعت مشغول فعالیت هستند.

آقای تیموری در مورد طرح "سفر منفرد و هوشمند" گفت که این طرح به طور خلاصه به معنی انجام سفر با رعایت همه پروتکل‌ها، تدابیر و موازین بهداشتی است. او در توجیه این طرح گفت: "آثار و تبعات اقتصادی کرونا می‌تواند از تبعات بهداشتی آن‌هم بیشتری باشد و تا مدت‌ها زندگی مردم را تحت تاثیر قرار دهد. به هرحال فردی که برای گذران امور شخصی و شغلی خود مجبور به سفر است، باید خدمات استاندارد، بهداشتی و تحت نظارت را دریافت کند." البته این‌طور که به نظر می‌رسد این طرح بیشتر برای سفرهای ضروری و کاری طراحی شده‌است و هنوز برنامه‌ای برای از سرگیری سفرهای تفریحی، سیاحتی و زیارتی در برنامه مسئولان قرار ندارد. البته معاون گردشگری کشور اعلام کرده‌است که با مشورت فعالان گردشگری درحال تنظیم پروتکل‌های بهداشتی و ایمنی برای بازگشایی مراکز گردشگری، اماکن تاریخی و موزه‌ها هستیم.

تا زمان نگارش این مطلب همچنان وضعیت صنعت گردشگری ایران در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. درحال حاضر به جز استان خوزستان که پس از اوج گرفتن آمار کرونا در آن دوباره با برخی محدودیت‌ها مواجه شد، در سایر مناطق کشور محدودیت خاصی برای سفر وجود ندارد. چند روز قبل هم پروازهای کیش دوباره از سر گرفته شدند و می‌توان گفت که در حال حاضر محدودیت خاصی برای سفرهای داخلی در کشور وجود ندارد. با این وجود همچنان بسیاری از مراکز تفریحی، اقامتگاهی، زیارتی و خدماتی تعطیل هستند و در بیشتر مناطق کشور به گردشگران خدماتی ارائه نمی‌شود. البته پیش‌بینی می‌شود که باوجود تعطیلی این مراکز باز هم شاهد سیل عظیمی از مسافران در سفرهای عید فطر باشیم. بسیاری از مردم از این تعطیلات برای دیدن اقوام و خویشاوندان خود در استان‌های دیگر استفاده می‌کنند و یا به خانه دیگر خود در سایر شهرها می‌روند. به همین دلیل باوجود کرونا، همچنان سفر در تعطیلات عید فطر 99 پررونق خواهد بود.

همانطور که گفتیم در حال حاضر محدودیتی برای تردد در جاده‌های کشور وضع نشده‌است و تمام مسیرها باز هستند. اما اگر درحال برنامه‌ریزی برای سفر در تعطیلات عید فطر هستید باید به دقت اخبار را دنبال کنید چراکه ممکن است محدودیت‌هایی برای این ایام اعمال شود. سردار تیمور حسینی رئیس پلیس راه ناجا گفت: "مجموعه پلیس راه کشور منتظر ابلاغ ستاد مقابله با کرونا کشور است و اعلام پیشاپیش محدودیت‌ها نتیجه عکس دارد و موجب تشویق مردم به مسافرت می‌شود. به همین منظور منتظر مصوبات و تصمیمات ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم و سپس در مورد ایجاد محدودیت در راه‌ها وارد عمل می‌شویم." این طور که به نظر می‌رسد احتمال وضع محدودیت‌های تردد مشابه آن‌چه که در تعطیلات نوروز 99 انجام شد، بسیار زیاد است.

رئیس پلیس راه ناجا در مصاحبه‌ای اعلام کرد که قطعا اگر ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیماتی در خصوص محدودیت تردد اعمال نکند، ترافیک محورهای پرتردد کشور علی‌الخصوص محورهای شمالی افزایش شدیدی خواهد داشت. وی همچنین اعلام کرد که ترددها در محورهای شمالی کشور در تعطیلات عید فطر 99 به شدت افزایش می‌یابد و در این‌صورت اگر هم ستاد مقابله با کرونا تصمیمی در این مورد اتخاذ نکند، مجبور به وضع محدودیت‌های ترافیکی در جاده‌های شمالی کشور می‌شویم.

در مورد شهرهای مذهبی اما نگرانی‌ها کمتر است. سردار حسینی در این رابطه گفت: "باتوجه به بازگشایی محدود برخی از حرم‌های مطهر و اماکن زیارتی در کشور، نگرانی از بابت ترافیک در محورهای منتهی به شهرهای زیارتی وجود ندارد و تنها نگرانی‌ما بابت محورهای شمالی است." وی همچنین در خصوص اعمال محدودیت در استان‌های پرخطر مثل خوزستان اعلام کرد که تصمیم‌گیری در این خصوص به‌عهده ستاد ملی مقابله با کروناست و هر تصمیمی که این نهاد بگیرد قطعا توسط مجموعه پلیس راه اجرایی خواهد شد و احتمال وضع محدودیت‌های تردد به این مناطق وجود دارد."

در این مدت که ویروس کرونا همه دنیا را درگیر خود کرده‌است، به صنعت گردشگری جهان هم آسیب‌های شدید و غیرقابل جبرانی وارد شده‌است. آسیب کرونا به صنعت گردشگری ایران هم بسیار وسیع و قابل توجه بوده‌است. با این وجود همچنان شرایط به گونه‌ای است که امکان بازگشایی مجدد مراکز تفریحی و گردشگری و به‌طور کلی از سر گرفتن سفرها وجود ندارد. وزیر بهداشت هم به مردم توصیه کرده که تعطیلات عید فطر 99 را در خانه بمانند و سفر نکنند. دکتر نمکی در این رابطه گفت: "خوشبختانه امروزه در وضعیت خوب و مطلوبی به سر می‌بریم اما ویروس کرونا هر لحظه ممکن است ما را غافل‌گیر کند. به همین دلیل باید همچنان مراقب باشیم و با احتیاط به زندگی خود ادامه دهیم."

دکتر نمکی همچنین اعلام کرد که بازگشایی بسیاری از اماکن به‌خصوص زیارتگاه‌ها و مراکز مذهبی را به بعد از تعطیلات عید فطر 99 موکول کردیم تا در این ایام شاهد تجمع مردم در این مکان‌ها نباشیم. وی همچنین گفت که اگر مردم در خرداد ماه همکاری کنند و ترددهای خود را کاهش دهند، در تیر ماه می‌توانیم شاهد کاهش چشمگیر آمار کرونا در کشور باشیم و با خیال راحت‌تر به فعالیت بپردازیم. به این ترتیب در ایام تعطیلات عید فطر 99 همچنان بسیاری از مراکز تفریحی، مذهبی، گردشگری و اقامتگاهی کشور تعطیل خواهند بود و خدمت‌رسانی به مسافران همچنان متوقف است.

آقای تیموری معاون گردشگری کشور هم اعلام کرد که تمام دستگاه‌ها و نهادها برای سفرهای تعطیلات عید فطر 99 در حالت آماده‌باش هستند. وی گفت: "تعطیلات پیش‌رو و فشار و اضطراب ماندن در خانه، باعث می‌شوند که بسیاری از مردم در ایام تعطیلی عید فطر به مسافرت بروند. از این رو تمام دستگاه‌های عضو ستاد سفر باید به‌منظور خدمت‌رسانی و نظارت بر سفرهای هوشمند و سالم، آمادگی کامل داشته‌باشند تا شاهد انتشار و گسترش بیشتر ویروس کرونا نباشیم." وی همچنین اعلام کرد که فعالیت تاسیسات گردشگری به‌صورت تدریجی و داوطلبانه آغاز می‌شود. تیموری در این رابطه گفت: "وقتی فعالیت واحدهای مجاز متوقف و یا محدود شود افرادی سودجو و فرصت‌طلب بدون هیج‌گونه مجوز و نظارتی اقدام به فعالیت در این زمینه می‌کنند. از آن‌جا که این افراد و محیط فعالیت آن‌ها تحت نظارت هیچ دستگاهی نیستند و پروتکل‌های بهداشتی در آن‌ها رعایت نمی‌شود، احتمال گسترش ویروس کرونا توسط آن‌ها بسیار زیاد است."

تیموری همچنین در رابطه با فعالیت‌های مراکز گردشگری، تفریحی و پذیرایی بین‌راهی هم گفت: "ثبت‌نام این مراکز در سامانه وزارت بهداشت جهت رعایت پروتکل‌ها بهداشتی و نظارت بر فعالیت آن‌ها در دستورکار قرار دارد. تمام تلاش ما این است که این مراکز تمام خدمات بهداشتی مورد نیاز هموطنان را در سفرهای هوشمند احتمالی پاسخ دهند و خطری از این بابت متوجه مردم کشور نباشد." مجتبی خالدی سخنگوی اورژانس کشور هم با اعلام اینکه توصیه در خانه ماندن دیگر جوابگو نیست، برای نظارت بر فعالیت تاسیسات گردشگری سراسر کشور اعلام آمادگی کرد. وی اعلام کرد که آمادگی‌های لازم برای نظارت بر فعالیت اماکن گردشگری سراسر کشور را دارند و هیچ محدودیتی برای اعزام بازرسان و کارشناسان به منظور بررسی پروتکل‌های بهداشتی به این مراکز وجود ندارد.