باغ ملی تهران

در میان آثار تاریخی به جا مانده از گذشته ایران، برخی‌ها اهمیت بیشتر و جذابیتی متفاوت دارند. باغ ملی تهران یا همان سر در باغ ملی، در میان آثاری‌ست که داستان مفصل و جذابی پشت خود دارد. می‌توانید ساعت‌ها با دیدن میدان مشق و سردر باغ ملی، به سرگذشت و داستان‌های پیش آمده در این مکان بیندیشید. می‌توانید گوشه‌ای از تاریخ باغ ملی را در ادامه مطلب بخوانید. با اسمارتیز همراه باشید.

تاریخچه و پیشینه‌ی باغ ملی تهران

برای شروع داستان باغ ملی باید به گذشته‌های دور تهران برگردیم. ابتدا فتحعلی شاه قاجار، فرمان ساخت میدان مشق، در خیابان سپه (امام خمینی امروزی) را داد. میدان مشق، اوایل در محدوده‌ی شهر نبود و محلی برای آموزش و رژه‌ی نظامیان محسوب می‌شد. به مرور ناصرالدین شاه دستور ساخت دروازه‌ای را در سمت خیابان سپه، مشرف به میدان داد. این دروازه دو لنگه و یک برج در وسط خود داشت و می‌گویند ناصرالدین شاه از آنجا تمرین قشون ارتش را تماشا می‌کرد. در اسفند سال 1292، با ورود قزاق‌ها به تهران و اشغال مراکز نظامی، دیگر این میدان استفاده‌ چندانی نداشت. سال 1301 بود که رضا شاه دستور تخریب دروازه‌ی فعلی و بنای مجدد آن را صادر کرد. پس از آن سردر امروزی که همان سردر باغ ملی‌ست، بنا شد. بعدها به دستور ناصرالدین شاه اولین پارک ملی تهران را در همین میدان ساختند. از آن زمان به بعد سر در باغ ملی با نام باغ ملی نیز شناخته شد.
معمار خوش ذوق و خبره‌ای به نام جعفرخان کاشانی، مامور ساخت مجدد این سردر شد. البته ناگفته نماند که معماران آلمانی هم در ساخت این جاذبه‌ی تاریخی همکاری داشتند. قبل از آن که نام برج شهیار یا همان برج آزادی امروزی به عنوان نماد تهران بر سر زبان‌ها بیفتد، این سر در باغ ملی بود که نماد و سمبل تهران بود. معماری بدیع و زیبای آن که ترکیبی از اصول ایرانی و اروپایی‌ست توجه هر گردشگری را به سمت خود جلب می‌کند. خالی از لطف نیست که بگوییم سبک کاشی‌کاری و کتیبه‌های متعدد موجود در طرفین دروازه همگان را به حیرت وا‌می‌دارد. منصفانه نیست با دیدن چنین مجموعه‌ای که در نوع خود بی‌نظیر است، هنر و توامندی ایرانیان را تحسین نکنید. در زمان قبل از انقلاب مجسمه‌ها و نشانه‌های خاصی مثل نیم‌تنه‌ی فلزی رضاشاه، در سر در باغ ملی به چشم می‌خورد، که بعد از سقوط پهلوی، تمام این نشانه‌ها هم برداشته شدند. هر ساله اکثر توریست‌هایی که به تهران سفر می‌کنند، بازدید از این بنای به یادگار مانده از دوران پهلوی اول را در اولویت برنامه‌های سفرشان‌ قرار می‌دهند. جالب است بدانید بعضی از فیلم‌های سینمای ایران که مربوط به اتفاقات زمان رضا شاه و پهلوی‌ست، در این میدان تصویربرداری شده‌اند.
وسیع شدن شهر تهران و وارد شدن این میدان در فضای شهری، از آن برای کارکرد‌های دیگر هم استفاده می‌شد. معمولا مردم شهر، برای رویارویی با اتفاقات بزرگ و مهم که در کشور رخ می‌داد در میدان مشق جمع می‌شدند. اتفاقاتی که مربوط به نوآوری‌های علمی در کشور به شمار می‌آمد. به عنوان مثال، مردم برای مشاهده‌ی بلند شدن بالن یا فرود اولین هواپیما در خاک تهران به این میدان می‌آمدند. همچنین تفرجگاه خوبی برای کودکان و نوجوانان به حساب می‌آمد تا اوقات فراغتشان را با دوچرخه سواری در محوطه‌ی میدان پر کنند. هم اکنوان هم با گذر سال‌ها همچنان مردم به این میدان می‌آیند و ساعاتی را برای قدم زدن در باغراه پر از درختان بلند قامت چنار در این میدان صرف می‌کنند. افراد مسن هم که معمولا استراحت را ترجیح می‌هند، روی نیمکت‌های اطراف میدان می‌نشینند و از شنیدن آواز خوش گنجشک‌ها لذت می‌برند. در گذر زمان و طی سال‌ها، ساختمان‌هایی در حوالی این عمارت شکوهمند ساخته شده است که باعث می‌شود بخشی از سازه به راحتی قابل دیدن نباشد.

بهترین زمان بازدید از باغ ملی تهران

آب و هوای شهر تهران مانعی برای بازدید از آثار تاریخی و مکان‌های دیدنی‌اش نمی‌شود. هر چند که آلودگی هوا شاید برای عده‌ای آزار دهنده باشد، اما سرد یا گرم بودن هوا طوری نیست که شما را از تفریحتان بیاندازد. بنابراین در هر ماه یا  هر فصل از سال، می‌توانید در سطح شهر گشت و گذار کنید و سری به آثار تاریخی شهر بزنید. مجموعه‌ی باغ ملی تهران محدودیت زمانی برای گردشگران ندارد و 24 ساعته می‌توانید از این مجموعه بازدید کنید. در اطراف باغ ملی موزه‌های زیادی قرار دارند که احتمالا برای دیدن تمام این آثار تاریخی بیشتر از یک روز زمان نیاز دارید. البته ساعات بازدید از این موزه‌ها محدود است. اگر به موزه‌گردی علاقه دارید بهتر است از ساعت 8 صبح در مجموعه باغ ملی حاضر باشید. برای دیدن سردر نهایتاً 2 ساعت زمان نیاز خواهید داشت. موزه‌های اطراف سردر باغ ملی نیز، از ساعت 9 صبح تا 18 عصر باز هستند. از موزه‌های نزدیک به باغ ملی می‌توان به موزه‌ی سکه‌ی بانک سپه، موزه‌ی پست، تلگراف و تلفن، مجموعه‌ی قزاق‌خانه، موزه‌ علم و فناوری، کتابخانه و موزه‌ی ملی ملک، موزه ملی ایران، موزه عبرت و موزه‌ی ایران باستان اشاره کرد.

راه‌های دسترسی به باغ ملی تهران

آدرس: تهران، میدان امام خمینی، خیابان امام خمینی
برای رفتن به باغ ملی تهران، می‌توانید از وسایل نقلیه‌ی عمومی و حتی شخصی استفاده کنید. البته با توجه به قرار گرفتن خیابان امام خمینی در محدوده‌ی طرح ترافیک و عدم وجود جای پارک مناسب، بهتر است از وسایل نقلیه‌ی عمومی استفاده کنید. نزدیک‌ترین پارکینگ‌ها به محل سردر باغ ملی ایران، پارکینگ عمومی ناصرخسرو و پارکینگ عمومی سعدی، در خیابان ناظم‌الاطبا جنوبی هستند که حدوداً 2 کیلومتر با آن فاصله دارند. اگر نمی‌خواهید وقتتان را در ترافیک سرسام‌آور تهران هدر دهید، بهترین راه رسیدن به این مجموعه‌ی تاریخی استفاده از مترو تهران است. شما می‌توانید سوار خط 1 یا 2 مترو تهران شده و در میدان امام خمینی پیاده شوید. اگر در آنجا کمتر از 500 متر به سمت غرب پیاده‌روی کنید، می‌توانید سردر باغ ملی را در سمت راست خود ببینید. اگر هم می‌خواهید با اتوبوس به این مکان برسید، باید بدانید که 2 ایستگاه اتوبوس (ایستگاه اتوبوس پارک شهر و ایستگاه قورخانه) در فاصله‌ی اندک از این مکان قرار دارند. با پیاده شدن در هر یک از آن‌ها، به راحتی و با کمتر از 5 دقیقه پیاده‌روی به سمت شمال، به باغ ملی می‌رسید.

هزینه ورودی و ساعات دسترسی

می‌توانید در تمامی ساعات شبانه روز، در هر فصلی از سال و هر ماهی، به باغ ملی سر بزنید. چه برای روز و چه برای شب، دسترسی شما به فضاهای باغ ملی محدود نیست. البته در طول روز مغازه‌ها و فروشگاه‌های اطراف باغ باز هستند و می‌توانید خوراکی‌ها و تنقلات استراحت و تفریح خود را از آن‌جا تهیه کنید. اگر دلتان می‌خواهد همراه بازدید از باغ ملی، موزه‌های اطراف آن را نیز ببینید، می‌توانید رفتن خود را به بازه روز (از 8 صبح تا 4 عصر)، موکول کنید. رفتن به باغ ملی، هیچ هزینه‌ای برای شما ندارد. برای بازدید و سر زدن به سردر باغ، هیچ گونه پرداختی از سمت شما صورت نمی‌گیرد و از این جهت، تفریحی خوب و مناسب برای شماست. با کمترین هزینه در تفریح، می‌توانید از موزه‌های اطراف هم دیدن کنید.

دانستنی‌هایی در مورد باغ ملی تهران

راهنمای رفتن به باغ ملی تهران

رضا شاه، دستور ساخت اولین پارک ملی ایران را با نام باغ ملی در میدان مشق داده بود. با شهری شدن دور و اطراف میدان مشق، دیگر نمی‌شد انتظار قدیم را از این سردر داشت و به همین دلیل، کاربری آن به باغی بزرگ و سرسبز تغییر یافت. از سردر نیز به عنوان ورودی باغ ملی استفاده می‌کردند. اما پس از چندی، با ساخته شدن عمارت‌های دیگری مانند اداره پست،  وزارت امور خارجه، موزه ملی ایران، موزه و کتابخانه ملی ملک و اداره کل ثبت اسناد و املاک کشور، فضای باغ کوچ و کوچک‌تر شد و بر فضاهای اداری و دولتی افزوده شد. اما حتی با نابود شدن باغ ملی، نام سردر باغ ملی بر دروازه کوچک ولی زیبای آن، باقی ماند.
کار معماری این مجموعه، تلفیقی از هنر دست معمار بزرگ ایرانی، جعفرخان کاشانی و همکاری معماران اروپایی‌اش است. این ترکیب سبک دوران مختلف ایرانی با سبک‌های اروپایی را که سبک رضاخانی هم نامیده می‌شود، می‌توان در کاشی‌کاری‌های این عمارت باستانی جستجو کرد. استفاده از رنگ‌های جذاب در نقش و نگارهای سردر باغ ملی، باعث زیبایی خیره کننده‌ی آن شده است. کار پی‌ریزی و آجرکاری بنا را استاد اسماعیلی و ساخت ستون‌های آن را کریم منیژه به عهده داشت. البته نباید کار استاد خاک‌ نگارمقدم و حسین کاشی‌پز را که با ذوق و سلیقه‌‌‌ی فوق‌العاده‌ی خود، کاشی‌کاری‌های زیبایی در این مجموعه انجام داده‌اند، فراموش کرد. در ساخت کاشی‌کاری‌های این بنا از تصاویر اسلیمی، پرچم ایران، مسلسل ورضا شاه در کنار تفنگ، به شکل هنرمندانه‌ای استفاده کرده‌اند. بر روی کتیبه‌ی بیرون سردر نیز اشعاری از شاعر و ادیب بزرگ ایران میرزا حیدرعلی ندیم باشی به یادگار حک کرده‌اند. با تمامی این اوصاف، نباید فرصت دیدن باغ ملی و سردر تاریخی آن را از دست بدهید.