تخت جمشید شیراز

بهترین زمان دیدن تخت جمشید

مجموعه‌ی تخت جمشید در محوطه‌ای خشک ساخته شده. بنابراین روزهای تابستان زمان خوبی برای دیدن تخت جمشید نیست. پس پیشنهاد می‌کنیم اوایل پاییز و اوایل بهار اینجا را ببینید. نکته‌ی مهم دیگری هم که باید یادتان باشد این است که بازدید تخت جمشید در روزهای بارانی و برفی سخت‌تر خواهد بود.  

 

راه دسترسی به تخت جمشید

برای رسیدن به تخت جمشید راه سرراست و مستقیمی دارید. اگر با ماشین شخصی به اینجا می‌روید باید وارد جاده‌ی مرودشت شوید و بعد از 50 کیلومتر به تخت جمشید برسید. تابلوهای مسیر به راحتی کمک‌تان می‌کنند. در صورتی که ماشین شخصی ندارید، با اتوبوس‌های مرودشت، تاکسی‌های داخل ترمینال کاراندیش شیراز یا تورهای گردشگری یک روزه از شیراز به تخت جمشید می‌توانید خودتان را به اینجا برسانید.
بعد از رسیدن به محوطه‌ی تخت‌ جمشید، باید پیاده‌روی کوتاهی در حد 5 دقیقه‌ای داشته باشید تا به گیت ورودی مجموعه برسید و بعد از خرید بلیط به داخل محوطه‌ی سنگ‌فرش شده وارد شوید.

دانستنی‌های قبل از دیدن تخت جمشید

•    وقتی مشغول برنامه‌ریزی برای دیدن تخت جمشید یا پرسپولیس هستید، به شلوغی ساعات بازدید هم توجه کنید. مثلا در ساعات 8 صبح و 2 بعدازظهر بازدیدکنندگان کمتری در محوطه‌ی تخت جمشید هستند.
•    از حفاری‌های تخت جمشید، بیش از 30 هزار گل‌نبشته پیدا شده که اطلاعات جالبی دارند. مثلا از روی گل‌نبشته‌ها می‌توان فهمید که حقوق زن و مرد در دوره‌ی هخامنشی برابر بوده و حتی کودکان هم از حمایت‌های اجتماعی برخوردار بودند.
•    داریوش بزرگ در سال 512 قبل از میلاد دستور ساخت تخت جمشید را داد؛ چیزی حدود 1500 سال پیش. فکر ساختن مجموعه‌ای با این عظمت و آن هم بدون تکنولوژی امروزی واقعا حیرت‌آور است.
•    مهندسان تخت جمشید هنگام ساخت مجموعه با کمبود چوب درخت ساج از هند روبرو شدند. برای همین چاره‌ی کار را در استفاده از سنگ دیدند.
•    تخت جمشید برای هخامنشیان مثل گالری هنری بود. آن‌ها با ساخت این پایتخت تشریفاتی می‌خواستند هنر معماران ایرانی را به بقیه‌ی حکومت‌های آن زمان نشان دهند.
•    اسم اصلی تخت جمشید، پرسپولیس یا به قول یونانی‌ها شهر پارسه بود. تخت جمشید نامی بود که مردم محلی بعدها در دوره‌ی اسلامی برای اینجا انتخاب کردند.
•    آبراهه‌های تخت جمشید شاهکار مهندسی هستند چون هنوز هم کار می‌کنند. هنگام بارش شدید و سیل در محوطه، وجود این کانال‌ها به خروج آب کمک می‌کند.

در این عکس به خوبی دامنه‌ی کوه رحمت و باقی‌مانده‌های تخت جمشید معلوم است-عکس: سپهر محسنی

راهنمای بازدید از تخت جمشید

می‌گویند تخت جمشید در زمان ساختش آنقدر باشکوه و جلال بود که مجموعه‌ی دیگری در دنیای آن زمان نمی‌توانست با آن برابری کند. هرچند که بعضی‌ها معتقدند مجموعه‌ی مذهبی «کرنک» در مصر رقیب تخت جمشید در این زمینه بوده. به هر حال، تخت جمشید یا پارسه در سال 512 ق.م در پای کوه رحمت (مرو) مرودشت ساخته شد. وقتی که به سمت محوطه‌ی تخت جمشید می‌روید، به خوبی دامنه‌ی کوه رحمت را می‌بینید که آثار باقی‌مانده‌ی کاخ‌ها در پای آن مشخص است.  
تخت جمشید که اقامتگاه تابستانی امپراطوران هخامنشی محسوب می‌شد، مرکز امور اداری و رسمی حکومت هم بود. هر بهار و هنگام برپایی جشن باستانی نوروز، مهمانان و پیام‌رسانان پادشاهان حکومت‌های دیگر با طلا و هدیه‌های مختلف به پارسه می‌آمدند تا فرا رسیدن نوروز را تبریک بگویند. برای همین است که در دیواره‌ی پله‌های ورودی تخت جمشید، نقش آدم‌هایی را می‌بینید که در حال حمل اشیا هستند.

مهندسی پرسپولیس به دلیل بهره‌گیری از مصالح چوبی و سنگی مورد توجه بود. پایه‌های ستون‌ها از سنگ ساخته شده است. ظریف‌کاری‌ها و دقت در ترسیم جزئیات و استحکام، ارکان اصلی ذهن مهندسان سازنده تخت جمشید بود. در حدود 519 سال قبل از میلاد، توسعه یک راه پله گسترده شروع شد. راه پله دوبل، معروف به راه پله تخت جمشید، به طور متقارن در ضلع غربی دیوار بزرگ قرار داشت. بالاترین نقطه پله‌ها باعث ایجاد یک حیاط کوچک در ضلع شمال شرقی پاسیو می‌شد. آرایش ناهموار ایوان، از جمله استقرار، مانند یک دژ مستحکم عمل می‌کرد، که تقسیم مساحت حساب شده آن به نگهبانان این قدرت را می‌داد تا روی هر بخش از جبهه بیرونی متمرکز شوند.
بقایای سازه‌های مختلف غول پیکر هنوز در تخت جمشید وجود دارد. همه از سنگ مرمر کم رنگ ساخته شده‌اند. حدود 20 ستون در جای خود ایستاده است. از حدود 40 سال پیش تاکنون سه ستون دیگر دوباره برپا شده است. این آثار باقی‌مانده، که برای آنها نام چهل منار را می‌توان در کتب تاریخی قرن سیزدهم دنبال کرد، به‌عنوان تخت جمشید کنونی شناخته می‌شوند.
هنگامی که از گیت ورودی تخت جمشید رد می‌شوید کمی باید قدم بزنید تا به ورودی برسید. ورودی مجموعه دارای دو راه پله در دو طرف است. روی دیواره‌های پله‌ها نقش و نگاره‌های مهمانان پادشاه که در عید نوروز برای وی هدیه می‌آوردند را مشاهده می‌کنید. این پلکان‌ها از هر طرف 111 پله پهن و کوتاه (به ارتفاع 10 سانتیمتر) دارند.
وقتی به بالای پلهها می‌رسید، دروازه ملل را مشاهده می‌کنید. دروازه‌ای باشکوه که زمانی تنها ورودی به تخت جمشید بوده است.
از راهروی آن که رد بشوید به کاخ آپادانا، دومین آپادانای داریوش بزرگ می‌رسید. اولین آپادانا در شوش ساخته شد. گمان می‌رود که این کاخ برای برگزاری جشن‌های نوروزی و گفتگو با نمایندگان کشورهای وابسته توسط پادشاه استفاده می‌شد.
بعد از آن، کاخ تچر، که به معنای خانه زمستانی است نیز به فرمان داریوش اول ساخته شد. کتیبه‌ای پیدا شد که روی آن نوشته بود: "من داریوش، این تچر را ساختم" . این کاخ یک منبع بزرگ کتیبه بوده چون از زمان هخامنشی تا قاجار، کتیبه‌های گوناگونی از زبان پارسی در این مکان یافت شد.
سپس به کاخ هدیش می‌رسید. کاخ هدیش برای خشایارشا و در مرتفع ترین قسمت تخت جمشید بنا شد. این کاخ به کاخ ملکه ارتباط دارد. یونانیان از خشایارشا متنفر بودند برای همین گمان می‌رود آتشسوزی تخت جمشید از این کاخ شروع شد. هدیش نام زن دوم خشایارشا بود و نامش را روی کاخ گذاشت.
کاخ دیگری که توسط خشایارشا ساخته شد، کاخ ملکه است. گمان می‌رود این کاخ محل اقامت همسر پادشاه و حرمسرا بود. کاخ ملکه، موزه دارد. در ورودی این کاخ، نقش ورود پادشاه به تالار مرکزی و صحنه نبرد با هیولایی افسانه‌ای حک شده است.
در جنوب غربی کاخ هدیش، کاخ ه، قرار دارد که پلکانی نقش و نگاری شده از دوجانب دارد. این کاخ را خشایارشا آغاز و اردشیر یکم تمام کرد.
ساختمان خزانه‌ی شاهنشاهی که آخرین بنا در محوطه تخت جمشید است. پس از سقوط تخت جمشید، اسکندر مقدونی همهی دارایی و اشیای قیمتی خزانه با هزاران اسب و شتر را به جای دیگری برد. خزانه را داریوش اول ساخت و خشایارشا آن‌را کامل کرد.
سپس باید تعدادی پله را در کوه، بالا بروید تا به سه آرامگاه پادشاهان برسید. اردشیر دوم و اردشیر سوم. در دره جنوب غربی تخت جمشید نیز یک مقبره نیمه تمام متعلق به داریوش سوم وجود دارد. در بالای مقابر، تصویر درباریان وجود دارد که سریر شاهی را به دوش می‌کشند و شاه برفراز آنان ایستاده و تصویر فروهر در جلوی او است. داخل آرامگاه، تابوت سنگی قرار دارد که همگی خالی شده و برای بازکردن، شکسته شده‌اند.