در گوشه و کنار شهر جهانی یزد، نشانه‌هایی از تاریخ و فرهنگ غنی این شهر می‌بینیم مخصوصا کوچه پس کوچه‌های کاه‌گلی محله‌ی فهادان. اما زیباتر از آن‌ها،
مسجد جامع یزد است، این مسجد با مناره‌های زیبایش و کاشی‌کاری آبی‌اش جلوه‌ی بی‌نهایت زیبایی به شهر یزد داده است. به شما قول می‌دهم که در مسجد جامع، شیفته‌ی شهر یزد خواهید شد، آنقدر شیفته که هر سال تلاش می‌کنید، یک بار به یزد بروید. با
اسمارتیز همراه باشید تا با این مسجد یزد بیشتر آشنا شویم.
شاید اینها را هم بپسندید!
بهترین زمان بازدید از مسجد جامع یزد
شهر یزد در فصل زمستان و اواسط پاییز آب و هوای دلپذیری دارد. این نکته را هم اضافه کنم که فضای شهر یزد در عید نوروز واقعا خاص است. وجود آتشکده‌ها و مناطق باستانی زرتشتی به‌همراه فضای معنوی شهر یزد در عید نوروز و برای جشن‌های باستانی، زیبایی خاصی به این شهر می‌دهند. من در تابستان هم به شهر یزد و کویرهای آن رفتم و باز هم دوست داشتم. شاید کمی گرما اذیت کند اما اگر از جایی می‌آیید که به گرما عادت دارید، یزد در تابستان هم زیبایی خاص خودش را دارد.
راه دسترسی به مسجد جامع یزد
آدرس: استان یزد، شهر یزد، خیابان مسجد جامع، مسجد جامع یزد
بلندی مناره‌های مسجد جامع یزد
مسیر دسترسی: به شما اطمینان می‌دهم تقریبا هرکجای شهر یزد باشید، تابلوی مسجد جامع یزد یا میدان
امیرچخماق یزد را خواهید دید که شما را به آن‌جا می‌رساند. میدان امیرچخماق نیز در نزدیکی مسجد جامع است. فقط بدانید که پیداکردن جای پارک در نزدیکی مسجد جامع ممکن است سخت باشد. وجود کوچه‌های باریک و بازدیدهای زیاد از مسجد، شما را مجبور می‌کند ماشین را دورتر از مسجد پارک کنید و مسیری را پیاده بروید.
هزینه بلیط و ساعات دسترسی
هزینه بلیط برای گردشگران ایرانی: رایگان (بازدید از موزه گنجینه 2 هزار تومان)
هزینه بلیط برای گردشگران خارجی: 20 هزار تومان
ساعات دسترسی: از 8 تا 19:30
مدت زمان پیشنهادی برای بازدید: بین 30 دقیقه الی 1 ساعت
دانستنی‌هایی قبل از دیدن مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد یکی از آثار ثبت‌شده در فهرست جهانی یونسکو است.نام قبلی مسجد جامع یزد، مسجد عتیق بود. مسجد عتیق قبلا کوچک‌تر از بنای امروزی بود، بعدها مسجد جامع نو به عتیق اضافه شد و نام آن به مسجد جامع تغییر پیدا کرد.مسجد جامع یزد در زمان گرشاسب بن علی بن فرامرز، از شاهان آل بویه در سال‌های 489 تا 511 خورشیدی ساخته شد. بخش قدیمی مسجد که مسجد عتیق نام داشت، در قسمت قدیمی شهر یزد به نام شارستان ساخته شد. در آن زمان، شبستان تابستانی، ایوان و صحن مسجد اول از همه ساخته شدند. مسجد 3 در اصلی داشت که به سمت بازار کلاه دوزان و مدرسه کمالیه باز می‌شد. برای همین بازار رونق زیادی داشت. بعد از ساخت بخش‌های اصلی مسجد، گنبد مسجد ساخته شد. در این گنبد، یکی از دختران شاه آل‌بویه را دفن کردند. سپس به این بخش، جماعت خانه دختران گفتند.
نقشه مسجد جامع یزد
مسجد عتیق، درواقع بخش شمال شرقی محوطه کنونی مسجد جامع است.مسجد نو سال‌ها بعد و در سال 702 خورشیدی ساخته شد. معمار مسجد، رکن الدین محمد بن قوام‌الدین، برای ساخت مسجد نو، کنار مسجد عتیق زمینی را خرید و مقصوره و گنبد را بنا کرد. قبل از آن‌که بنا را تمام کند، فوت کرد و بعد از او، سید سعید شرف الدین علی ساخت بنا را ادامه داد و مسجد نو را تکمیل کرد. در بخش مسجد نو، فرش‌های نفیس قرار داده شد که از تبریز آورده بودند. چند سال بعد، فردی به نام پیر محمد عمر شیخ از دست اسکندر فرار کرد و از شیراز به یزد رفت. او برای زیباتر کردن مسجد دستور داد تا آیات سوره فتح روی کاشی‌های مسجد حک شوند. بعدا محرابی از جنس سنگ مرمر و پایاب به وسط صحن اضافه شد.مسجد جامع یزد در دوره تیموری، دچار تغییرات زیادی شد. بی بی خاتون، همسر امیر یزد، دستور داد تا کف مسجد را از سنگ مرمر بسازند و محراب چوبی را با آجر، بازسازی کنند. سپس دو ستون در سمت چپ و راست گنبد ساخته شد و کاشی‌کاری‌هایی که روی آن شد، زیبایی خاصی به مسجد جامع داد.
30 سال بعد از اقدامات مهم بی بی خاتون، مولانا خطاط، القاب شاه را روی کاشی حک کرد و آن کاشی‌ها را سردر مسجد نصب کردند.
محراب مسجد جامع یزد
در زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی، دو مناره اصلی مسجد، طاق و سردر اصلی به مسجد اضافه شد.نقوش شمسه از نقوش قدیمی و متداول مسجد جامع یزد است. این نقش یادآور وجود خدا در ورودی دو دیواره سردر و ایوان جنوبی قرار دارد. در تمامی مساجد اسلامی ایرانی، ایوان جنوبی مهم‌ترین بخش مسجد است. در مسجد جامع یزد چند نقش شمسه 10 پر می‌بینیم: شمسه‌های 12 پر نیز در مسجد جامع هستند که نشان ارادت یزدی‌ها به 12 امام شیعه است. شمسه‌ای 72 پر در دو طرف سردر شرقی مسجد قرار دارد که نماد عاشورا و 72 تن از یاران امام حسین (ع) هستند.
سردر غربی مسجد جامع یزد
نقوش ستاره از دیگر نقش‌های اسلیمی در مسجد هستند. این ستاره‌های پنج‌پر، اهمیت عدد 5 را در دین اسلام نشان می‌دهند. عدد 5 در اسلام به معنای 5 اصل دین، 5 تن آل عبا، 5 حکم اصلی اسلامی و 5 پیامبر اولوالعزم است.
ستاره 8 پر که نشان 8 رکن الهی است نیز در کنار ستاره‌های پنج پر در مسجد جامع یزد دیده می‌شوند.در بالای محراب مسجد، یک گوی برجسته با کاشی معرق تزئین شده. یک شمسه 10 پر در این گوی قرار دارد و با کاشی‌های فیروزه‌ای و آبی تیره تزئیین شده است. کسی نمی‌داند چرا ولی این گوی فقط در این بخش مسجد قرار دارد و جای دیگری مشابه آن نیست.در شاه‌نشین مسجد، زنجیری با 8 حلقه از سقف آویزان است. به این شی، قندیل می‌گویند و چون با عنصر نور مرتبط است، به‌عنوان نمادی از خدا شناخته می‌شود. قندیل که شبیه به گلدان است، تزئیناتی لوزی‌شکل و دایره‌ای شکل دارد.
تصویری از زیر گنبد و سقف مسجد جامع یزد.سبک معماری مسجد جامع یزد
در دو طرف ایوان جنوبی، ستون‌هایی به دیوار چسبیده‌اند که کاشی‌کاری‌های معرق آن بسیار دیدنی هستند. نقوش در این ستون‌ها طرح اسلیمی دارند.در فضای گنبدخانه مسجد جامع یزد، سوره انا فتحنا به همراه نقش گل صابونکی و عبارت الملک الله با خط کوفی چندین بار تکرار شده است. 
نقش گل صابونکی در مسجد جامع یزد
راهنمای بازدید از مسجد جامع یزد
فرقی نمی‌کند از کدام سمت وارد مسجد جامع می‌شوید، این مسجد از هرطرف زیبا است. هر گوشه‌ای از مسجد را ببینید محو مناره‌های بلند آن و فضای معنوی دیواره‌ها و تزئینات کاشی‌کاری آن خواهید شد. در فضای جلوخان مسجد که در سمت شرق است، یک حوض هشت‌گوش و ستون‌های مرمری کوچکی قرار دارد. به کنار حوض بروید و آن‌جا بشینید. از آن‌جا، دورتادور مسجد را ببینید و کمی محو زیبایی معماری مسجد جامع یزد شوید. گردشگران خارجی با اینکه مسلمان نیستند مات و مبهوت فضای معنوی و معماری چشم‌نواز مسجد جامع یزد می‌شوند.
برج ساعت مسجد جامع یزد
سردر شرقی و مرتفع مسجد جامع، معروف‌ترین بخش مسجد است که چشم هر بازدید‌کننده‌ای را خیره خود می‌کند. این سردر در سال 1314 فروریخت و تا 10 سال بعد مرمت نشد. مناره‌های مسجد حدود 52 متر ارتفاع دارند و راه‌پله‌های آن‌ها هم برای رفت و آمد هستند. روی مناره‌ها با خط کوفی، کتیبه‌هایی حک شده‌اند.
نمایی از گنبد و مناره مسجد جامع یزد
با ورود به مسجد و گذر از سردر، به فضای مستطیلی کریاس می‌رسید. لوح‌های سنگی در کریاس، زیباترین بخش‌های این محوطه هستند. متونی که در این لوح‌ها نوشته شده، دستورات حاکمان مختلف در زمان‌های مختلف است.
پیشنهاد می‌کنیم در نزدیکی غروب آفتاب به مسجد جامع یزد بروید. در آن زمان از محیط مسجد عکس بگیرید تا به حرفی که درباره آن می‌زنند، یعنی عروس شهر یزد، پی ببرید.
تصویر مسجد جامع یزد روی اسکناس قدیمی دویست ریالی
بعضی قسمت‌های مسجد برای بازدیدکنندگان قابل دیدن نیستند. نمای بیرونی سردر شرقی نورپردازی دارد و هنگام شب در کنار کوچه‌های کاه‌گلی مسجد شدیدا زیبا هستند. بعد از بازدید از مسجد جامع یزد کمی در محله قدیمی فهادان قدم بزنید. محله‌ای شدیدا زیبا و تاریخی در شهر یزد که فقط قدم‌زدن در آن، لذت خاصی دارد. هنگام قدم زدن در این محله به جاهای دیدنی دیگر یزد مانند زندان اسکندر، برج ساعت، بخشی از امیرچخماق و چندین خانه قدیمی و رستوران قدیمی و حمام قدیمی خواهید رسید.