تنگی سر؛ ماسوله‌ای در کردستان

در کوهستان‌های اطراف سنندج، روستای تنگی سر با تمام صفا و زیبایی‌های خود،‌ در آغوش طبیعت آرمیده و روزگار می‌گذراند. جاذبه‌های گردشگری روستای تنگی سر، اگرچه ممکن است برای خود اهالی روستا عادی باشد ولی برای کسی مانند ما که زندگی شهری دست و پایمان را بسته، هر گوشه‌ی آن شگفت انگیز است. مردم این روستا با خون گرمی خاص کرد‌ها خود درصد بزرگی از جذابیت‌های روستای تنگی سر را تشکیل می‌دهند. در این مطلب سعی کرده ایم اطلاعاتی را که در زمان بازدید از روستای تنگی سر ممکن است نیاز شود را در اختیار شما گردشگران عزیز قرار دهیم.

بهترین زمان دیدن روستای تنگی سر

هر فصلی از سال زیبایی خاص خودش را برای روستای تنگی سر به ارمغان می‌آورد. برف و باران در فصل پاییز و زمستان بازدید از روستا را برای گردشگران سخت می‌کند. قرار گرفتن روستای تنگی سر در دل کوه‌ها مسیر دسترسی به آن را دشوار کرده و این مسیر در زمستان در پی بارش برف شدید گاهی مسدود می‌شود و تعداد زیادی از ساکنین روستا محل اقامتشان را تا پایان زمستان ترک می‌گویند. تنگی سر آب و هوای همواره معتدل و خنک خود در فصل بهار و تابستان را مدیون زندگی در زیر سایه‌ساران کوهستان‌های کردستان است. این روستا تا اواسط بهار نیز با باران‌های شدید دست و پنجه نرم می‌کند بنابراین ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که اواخر فصل بهار یا تابستان را برای زمان بازدید خود از روستای تنگی سر انتخاب کنید. البته جشن نوروزی باشکوهی که هرساله در این روستا برگزار می‌شود ممکن است شما را ترغیب کند که از چشم‌تان را به روی سختی‌های سفر ببندید و دل به کوهستان بزنید! کاری مطمئنا ارزشش را خواهد داشت.

راه دسترسی به روستای تنگی سر

روستای تنگی سر در 60 کیلومتری جنوب غربی شهر سنندج قرار دارد. برای رسیدن به روستای تنگی سر با کم‌ترین زمان ممکن، از شهر سنندج به سمت فرودگاه سنندج رفته و وارد جاده‌ی سنندج-کرمانشاه شده و مسیرتان را ادامه دهید تا چند کیلومتر پس از گذر از گزنه به دوراهی که جاده‌ی جاوارود را از مسیر کرمانشاه جدا می‌کند برسید و جاده‌ی جاوارود را از سمت راست پیش بگیرید. رود خروشان سیروان در بخش عظیمی از طول مسیر همچون مادری نگران شما را در مسیرتان دنبال می‌کند. جاده را ادامه بدهید تا از محراب و نیر گذر کنید و به مقصد نهایی، روستای تنگی سر برسید. طی کردن این مسیر حدود یک ساعت و نیم زمان می‌برد. جاده‌ی منتهی به روستای تنگی سر مسیری کوهستانی و بسیار پر پیچ و خم است. می‌توانید سفر خود به روستای تنگی سر را با اتومبیل شخصی و یا هر اتومبیل دیگری انجام دهید زیرا جاده تماما آسفالته است و محدودیتی وجود ندارد. در زمستان احتیاط بیشتری داشته باشید و سعی کنید از تردد هنگام بارش برف خودداری کنید. ماشین‌های آفرود برای این مسیر در زمستان‌ها بسیار مناسب هستند. جاده معمولا بدون ترافیک و خلوت است و شاید مسیر کمی سخت باشد، ولی زیبایی که در انتها با آن مواجه خواهید شد کاملا ارزشش را دارد.

هزینه‌ی بلیط و ساعات دسترسی

برای ورود به روستا از شما هزینه‌ای دریافت نخواهند کرد و در کل برای بازدید از مناطق مختلف تنگی سر لازم نیست هزینه‌ای بپردازید، شما می‌توانید هر زمان از روز که اراده کنید به بازدید روستا بروید اما لازم است بدانید که رانندگی در جاده‌های پر پیچ و خم کوهستانی در شب که نورپردازی درستی ندارد بسیار خطرناک است. همچنین در روستای تنگی سر اقامتگاه بوم‌گردی یا مسافرخانه‌ای وجود ندارد و باید از اقامتگاه‌ روستا‌های نزدیک مثل اقامتگاه روستای محراب استفاده کنید. سعی کنید تا بعد از ظهر و قبل از تاریک شدن هوا بازدید خود از روستای تنگی سر را تمام کنید تا  به اقامتگاه برگردید.

دانستنی‌های قبل از دیدن روستای تنگی سر

•    معماری این روستا مانند نمونه‌های معروف روستا‌های قرار گرفته در دل کوه مثل ماسوله، پالنگان و ... به صورت پلکانی است. این نوع معماری به علت قرار گرفتن در منطقه کوهستانی، فضای کم و اختصاص دادن بیشتر فضا به مراتع و زمین‌های زراعی انجام می‌شود و علاوه بر زیبایی خاصی که دارد برای سبک زندگی روستاییان بسیار کاربردی است.
•    از دیگر ویژگی‌های هیجان انگیز این روستا رودخانه‌ای است که از میان آن می‌گذرد. رودخانه‌ای که از ارتفاعات کوهستان‌های اطراف روستای تنگی سر جاری شده و راه خود را از میان خانه‌های روستایی و صدای خنده‌ی بلند کودکان تنگی سر باز می‌کند و در آخر به آغوش مادر خود رودخانه سیروان می‌پیوندد. این رودخانه همچنان که در فصل‌های گرم تر دل اهالی روستای تنگی سر را که برای خوردن غذا یا آب تنی در یک ظهر تابستانی به کنار او می‌روند شاد می‌کند، در فصل پاییز و بهار و در پی باران‌های شدیدی که بر فراز روستای تنگی سر فرو می‌ریزد، مشکلاتی نیز برای اهالی روستا به وجود می‌آورد. با این حال اهالی تنگی سر رودخانه را صفای روستای خود می‌دانند و در مصارف مختلفی از آن استفاده می‌کنند.

 •    روستای تنگی سر اگرچه از لحاظ موقعیت مکانی ممکن است به اصطلاح «پرت» باشد ولی امکانات آب، برق، تلفن و تلویزیون دارد. همچنین مدرسه در مقطع ابتدایی و راهنمایی، خانه بهداشت، مخابرات و پست بانک، و فضا‌های تفریحی همچون زمین فوتبال، والیبال و پارک بازی کودکان نیز از امکانات دیگر این روستا است.

•    روستای تنگی سر سه مسجد به نام مسجد جامع، مسجد هژاره و مسجد حضرت محمد دارد.
•    در روستای تنگی سر افراد زیادی پیدا می‌شوند که به کار تولید صنایع دستی مشغولند. شما می‌توانید از تولیدات این کارگاه‌ها به عنوان سوغاتی یا یادگاری استفاده کنید. نگاه کردن آن‌ها در زمان کار کردن با ابزار قدیمی و سنتی نیز خالی از لطف نیست.

راهنمای بازدید از روستای تنگی سر

پس از خلاص شدن از پیچ و خم‌های جاده منتهی به روستای تنگی سر، این روستا با معماری پلکانی زیبای خود در برابر دیدگان شما قرار می‌گیرد و شوقی عجیب در دل می‌اندازد. همان احساسی که پس از پرس و جو‌های بسیار، پس از پیدا کردن خانه‌ی دوست در دل آدمی نقش می‌بندد. رودخانه‌ی خروشان جاری در دل روستا، آواز خوش آمد گویی سر می‌دهد و یک آن، احساس راحتی تمام وجود را پر کرده و لبخندی ناخودآگاه بر لبان نقش می‌بندد. در میان کوچه‌های سر بسته که قدم بر می‌دارید عطر تاریخ به مشام می‌رسد. تحقیقات درستی بر روی تاریخ روستای تنگی سر صورت نگرفته است ولی بر طبق گفته‌‌ی اهالی، تاریخ این روستا به بیش از هزار سال قبل بر می‌گردد. صدای خنده‌ی کودکان در حال بازی در کوچه‌ها به گوش می‌رسد. مردم با لباس‌های محلی خود در هر گوشه مشغول به کار و فعالیت‌اند. کارگاه‌ها‌ی صنایع دستی، مغازه‌های کوچک و بیشتر از همه خانه‌ها‌ی کاهگلی به چشم می‌آیند. از سقفی به سقف دیگر قدم برداشته و به سمت بالای روستا بروید تا از فراز سقف بالاترین خانه که سقف تمام روستا محسوب م‌یشود، زیبایی طبیعت را به تماشا بنشینید.

طبیعت کردستان با رنگ‌های تیره، سنگینی خاصی دارد. در مقابل این تیرگی، زنان و کودکان با پوشیدن لباس های محلی خود که معمولا از پارچه های رنگارنگ تهیه می شوند، به مبارزه با این سنگینی بر می خیزند و نمی گذرند تیرگی کوهستان بر زندگی آن‌ها چیره شود.

مردم روستای تنگی سر کردی صحبت می‌کنند. آن‌ها حتی اگر زبان شما را نفهمند، از تلاش برای ارتباط برقرار کردن با شما دست نخواهند کشید. مهربانی آن‌ها زبان نمی‌شناسد.
مردمان روستای تنگی سر بیشتر به کار کشاورزی و دامداری مشغولند. باغات توت و گردو که از تولیدات عمده‌ی روستا‌های کردستان است به فراوانی در این منطقه یافت می‌شود. توت کشت شده در این منطقه، توت مخصوص قرمز و کوچکی است که مزه‌ی بسیار لذیذی دارد و طبق گفته‌ی خود باغداران، در شهر سنندج استفاده می‌شود و به سختی در شهر‌های دیگر می‌توان آن را پیدا کرد.
فضای اطراف روستای تنگی سر، بسیار برای کوهنوردی مناسب است. با قرار گرفتن در دل طبیعت کردستان، می‌توان چیزهای زیادی راجع به فرهنگ آن فهمید. درختان بزرگ و محکم گردو، بازتابی از مردمانش و جویبار‌های جاری در جنگل، پاکی دل آن‌ها را نشان می‌دهد.
خوراکی‌های محلی که در روستای تنگی سر تهیه می‌شود بسیار خوشمزه و مقوی است. نان‌های روغنی با عسل انرژی مورد نیاز کشاورزان و دامداران را برای یک روز پر کار تامین می‌کند. بسیار‌ی از غذا‌های این محل با کشک و دوغ درست می‌شوند.