باغ گلشن، باغ کویری طبس

مسیر آبی که از کوهستان‌های طبس سرچشمه می‌گیرد و از باغ گلشن گذر می‌کند

دانستنی‌هایی قبل از دیدن باغ گلشن طبس

• شکل مربعی باغ گلشن به مانند تاج محل هند است. این دو باغ تنها باغ‌های مربعی شکل جهان هستند.
• وبسایت انگلیسی دیلی تلگراف، در سال 2008 فهرستی از 50 باغ زیبای دنیا را منتشر کرد. باغ گلشن طبس در این لیست قرار داشت. این وبسایت در مورد باغ گلشن گفت: "پنه لوپه هابهوس، نویسنده بریتانیایی و کارشناس باغ‌های ایرانی توصیف ویژه‌ای از باغ گلشن ارایه می‌دهد و آن را بهشتی بر روی زمین می‌خواند که دیدن آن ارزش هفت ساعت رانندگی در میان کویر را داشته است. این باغ در طبس واقع شده است؛ شهری که در میان دو کویر قرار دارد. در چنین محیطی وجود آب به یک معجزه شبیه است؛ در اینجا آب چشمه ها به درون استخرهای بزرگی می‌ریزد که در سراسر باغ وجود دارند. با دیدن درختان خرما، مرکبات و انار حس حضور در کویر به شما دست می دهد؛ اما در کنار آن‌ها درخت استوایی سیکاس در جوار گل های سرخ و ختمی تناقضی جالب را به نمایش می‌گذارد."
• در بیستم دی ماه سال 1355، باغ گلشن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
• امیر محمد حسن خان عرب زنگویی ملقب به میرحسن خان، سومین حاکم فردوس و طبس در اوایل قرن سیزدهم هجری قمری باغ گلشن را در انتهای خیابان گلشن ساخت. 
• امیر محمد حسن خان عرب از خاندان محمودی، یکی از خاندان‌های معروف دوره قاجار بود. میرحسن خان خیلی به سفر علاقه داشت و جالب است بدانید سفرنامه او یکی از مراجع مهم تاریخی محسوب می‌شود.
• در واپسین روزهایی که لطفعلی خان زند بر تخت شاهی بود و آغا محمد خان قاجار سعی در کودتا داشت، باغ گلشن نیز ساخته شد. تاریخ خاصی از ساخت این باغ در دسترس نیست و کارشناسان همین حدود را برای قدمت کاخ در نظر می‌گیرند. به خاطر نزدیک بودن تاریخ ساخت باغ با سرنگونی حکومت زندیه، تعدادی از محلی‌ها، ساخت باغ را بدشگون دانستند. 
• میر حسن خان یکی از ثروتمندان مناطق طبس، فردوس، بشرویه و گناباد بود و املاک زیادی در این مناطق داشت. او در سال 1182 باغ گلشن را وقف فرزندان و امور خیریه کرد. 
• میر حسن خان در وقف‌نامه‌ی خود نوشت: "باغ گلشن، خیابان باغ گلشن، میدان مرکزی شهر تا دروازه دشتغَران وقف بر خلایق است که رفت و آمد کنند و هر ده سال یک بار باید وقف نامه امیر حسن خانی نوشته و به تایید علمای طبس برسد."
• می‌خواهم یک روایت غم‌انگیز از باغ گلشن برایتان بگویم. در دهه 1350 خورشیدی، دو پلیکان مهاجر در مسیر مهاجرت خود از مناطق سرد سیبری به پرواز درآمدند و به طبس رسیدند. این دو پلیکان، آب و هوا و زیبایی باغ گلشن را دوست داشتند و در این باغ زندگی جدیدی را شروع کردند. اهالی طبس هم علاقه خاصی به این پلیکان‌ها داشتند که این ابراز محبت باعث شد پلیکان‌ها در باغ گلشن ماندگار شوند. تا چندین سال، پلیکان‌های داستان ما در باغ گلشن زندگی خوش و خرمی داشتند تا این‌که در شهریورماه سال 1357، در شهر طبس زلزله آمد. متاسفانه یکی از پلیکان‌ها زیر آوار ماند و تلف شد. آن یکی پلیکان تنها ماند، در باغ گلشن پیر شد و در سال 1394 در همان باغ گلشن جان سپرد. روایت تلخ و زیبایی بود. مردم طبس هم خیلی به این پلیکان علاقه داشتند. به همین دلیل مسئولین باغ، بعد از مدتی، چند پلیکان به باغ آوردند که امروزه یکی از زیبایی‌های باغ گلشن حساب می‌شوند.
• در باغ گلشن، آب به صورت دائمی جریان دارد. کویری بودن شهر طبس، این امر را غیرقابل باور و عجیب کرده. اما این اعجاز، یک راز انسانی دارد. در این شهر از آب‌های سطحی و سفره‌های آب زیرزمینی به طور همزمان استفاده می‌شود. این حرکت خردمندانه باعث طراوت همیشگی باغ گلشن شده است. البته قرارگیری باغ گلشن در محل به هم رسیدن آب چشمه‌های سرد و گرم کوهستان‌های طبس نیز بی‌تاثیر نبوده است.