بازارهای سنتی ایران

چهار دروازه مشهور اصفهان (دروازه خور)، در فصل نوروز پذیرای بازارچه‌های یکی دو ماهه می‌شود. عامه مردم اصفهان با انواع خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها، آلات و ادوات موسیقی، در این محل جمع شده و با خرید اغذیه و البسه مورد نیاز خود، علاوه بر خرید، تفریح می‌کردند. امروزه بازار اصفهان از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای خاورمیانه است. بازار بزرگ اصفهان با تزئینات عالی نظیر کاشی کاری به شیوه مینیاتورهای صفوی و سکوهای بزرگ از سنگ یشم و سماق، چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. در این بازار جواهرفروشان و زرگرانی را پیدا می‌کنید که انواع و اقسام زیورآلات و سکه‌های کمیاب را به فروش می‌رساندند. امتداد این بازار به مسجد جامع و سپس به بازار عریان منتهی می‌شود و آن را به مناسبت مجاورت با گنبد نظام‌الملک و مسجد جامع، بازار نظامیه یا نظام‌الملکی نیز گفته‌اند. تا نیم قرن پیش، رشته‌های طولانی و متعددی، این بازار را به بازارهای دروازه طوقچی و بازار غاز و میدان آن وصل می‌کرد. از انشعابات دیگر آن، بازار ریسمان و مدرسه کاسه گران است. از مجموعه‌های تاریخی دیگری که بر اهمیت معماری بازار بزرگ اصفهان می‌افزاید عبارتند از مدرسه ملا عبدالله، مسجد جارچی باشی، مدرسه صدر، مدرسه نیماورد و کاروان سراهایی از عهد صفویه و قاجاریه مانند کاروان سرای مخلص، گلشن و تیمچه ملک است که از سردر قیصریه تا سردر مسجد اصفهان امتداد دارد.

در بازار اصفهان تقریبا همه چیز پیدا می‌شود که می‌توان از میان آن‌ها به سوغاتی‌های خوراکی مشهور اصفهان یعنی گز، پولکی، نبات، عسل فریدونشهر، برشتوک، شیرینی برنجی، شیرینی کرکی، جوز قندی و سوهان عسلی اشاره کرد. اگر از طرفداران صنایع دستی هستید، می‌توانید صنایع دستی اصفهان نظیر مینا کاری، خاتم کاری، پارچه‌های قلمکار، کاشی، قلم زنی، ملیله کاری، قلاب دوزی و سایر دوخت‌های تزیینی را تهیه کنید اما بیشترین شهرت این بازار وجود پارچه و پوشاک با قیمت‌های مناسب است به طوری که آن را از مهمترین مراکز خرید در اصفهان در زمینه پوشاک تبدیل کرده است .به منظور برقراری نظم در بازار بزرگ اصفهان، امکان ورود موتور سیکلت به بازار وجود ندارد و برای کسانی که در بازار رفت و آمد دارند، سه پارکینگ در اطراف بازار وجود دارد. می‌توانید از همه روزه از ساعت 10 صبح تا 12 نیمه شب به این بازار بروید و خرید کنید. البته توجه داشته باشید که بازار سنتی اصفهان در روزهای تعطیل رسمی، بسته است.

بازار وکیل 300 سال قدمت دارد و یادگار دوره زندیه است. این بازار به دلیل سقف چهار گوشش که از چهار سمت، به چهار بازار مختلف منشعب می‌شود (حجره‌های قالی‌فروشان، عطاری‌ها، فروشندگان زیرانداز و اجناس دست بافت) از قشنگ‌ترین بازارهای ایران و از جاهای دیدنی شیراز است. راسته جنوبی بازار وکیل که به سرای مشیر ختم می‌شود که، محل تجارت پارچه فروشان است و به نام راسته بزازان شناخته می‌شود. در سمت غربی این بازار، راسته شمشیرگران قرار دارد که برخلاف نامش، محل خرید و فروش صنایع دستی عشایران قشقایی‌ست. بررسی‌ها نشان می‌دهد معماری بازار وکیل بیشتر از روی تیمچه‌های بازار بزرگ اصفهان و بازار سنتی لار برداشته شده و به دستور کریم‌خان زند ساخته شده است. حمام وکیل و مسجد وکیل از نزدیک‌ترین جاهای دیدنی تاریخی به بازار وکیل است که می‌توانید رفتن به آنجا را در برنامه روزانه خود قرار دهید. در بازار وکیل از خوردنی تا پوشیدنی و از داروهای گیاهی تا صنایع دستی را می‌توانید بیابید اما تعدادی از چیزهایی که می‌تواند برای هر گردشگری جذاب باشد و بازار را زیباتر نشان دهد، گبه‌ها و فرش‌های دست بافت اصل عشایر، گلیم‌های عشایری، انواع پارچه‌ها (که در صورت تمایل به داشتن یک لباس عشایری می‌توانید همانجا سفارش دوختش را به خیاط‌ها بدهید)، انواع صنایع دستی شیراز مانند منبت کاری، خاتم کاری، قلم زنی‌های شیرازی، انواع مسقطی، نان یوخه، انواع عرقیجات و گل‌های معطر و گلبرگ بهار نارنج اشاره کرد.

به منظور دسترسی به بازار وکیل شیراز، اگر با استفاده از خودروی شخصی قصد رفتن به بازار را دارید، باید بدانید که مسیر منتهی به میدان شهرداری، مسیر پیاده شماست و باید بعد از رسیدن به میدان شهرداری، وارد خیابان پیروزی شوید و پس از طی مسافتی وارد خیابان فرهنگ شده که در سمت راست شما قراردارد. در انتهای خیابان فرهنگ و تقاطع خیابان طالقانی، به سمت چپ بپیچید و پس از طی حدود 50 متر بازار را می‌توانید در سمت راست خود ببینید. پارکینگ‌های زیادی نیز در اطراف بازار برای پارک خودرو شما وجود دارد. اما اگر خودرو شخصی هم ندارید اصلا نگران نباشید. به دلیل قرار گرفتن بازار وکیل در مرکز شهر، دسترسی به بازار وکیل بسیار آسان است. متروی شیراز هنوز در میدان شهرداری ایستگاه ندارد، اما می‌توانید با استفاده از مترو خود را به میدان نمازی برسانید و از آنجا با اتوبوس به میدان شهرداری بروید. پس از کمی پیاده‌روی خود را به ورودی بازار برسانید. بازار وکیل شیراز در تمامی روزهای هفته به غیر از جمعه‌ها، از ساعت 8 صبح تا 9 شب آماده پذیرایی از تمامی مسافران و گردشگران است.

بازار تبریز از بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده آجری ایران و از شاهکارهای معماری ایرانی‌ست. همچنین این بازار از بزرگترین و مهمترین بازارهای قاره آسیا و با مساحتی در حدود یک کیلومتر مربع به شمار می‌آید. اهمیت این بازار در حدی‌ست که نمی‌توانید سفرتان به تبریز را بدون دیدن بازار قدیم تبریز به اتمام برسانید. مجموعه بازار سنتی تبریز 20 راسته و بازارچه، 35 سرا، 25 تیمچه و 11 دالان دارد که هر گوشه از بازار تبریز برای خودش داستانی مجزا دارد. همچنین تیمچه مظفریه و راسته قیصریه بازار تبریز، از معروف‌ترین تیمچه‌ها و راسته‌ها در میان بازارهای سنتی ایران است. بازار تبریز کامل‌ترین سازمان اجتماعی را در میان بازارهای ایران دارد و مجموعه‌ای به هم پیوسته از ساختارهای مختلف اجتماعی را در خود جای داده است. بیشتر جنس‌هایی که در بازار تبریز به فروش می‌رسند، حال و هوای سنتی دارند و از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به فرش دست باف تبریز و آذربایجان، کیف و کفش چرم تبریز، محصولات عطاری و پارچه سنتی اشاره کرد.

می‌توانید تمامی سوغاتی های تبریز، از فرش و گلیم و ورنی گرفته تا ظروف نقره و مسی را در این بازار تهیه کنید و این امکان را دارید که برای خرید سوغاتی‌های تبریز، به راسته بازار مخصوص به آن محصول بروید. اگر می‌خواهید در کنار خرید، لحظه‌ای بنشینید، چای بنوشید یا غذایی بخورید، بهتر است سراغ تیمچه‌ها بروید .بازار تبریز از سمت شرق به عالی قاپو (همان عمارت شمس العماره یا کلاه فرنگی تبریز)، از سمت غرب به مسجد جامع و از سمت شمال به بخش‌هایی از رودخانه میدان چایی می‌رسد. رودخانه میدان چایی، بازار تاریخی تبریز را به 2 بخش از هم جدا، تقسیم می‌کند و این 2 بخش شمالی و جنوبی، به وسیله پل چوبی در راسته امتداد بازار، به هم متصل می‌شوند. البته بخش شمالی بازار به دلیل جدا افتادن از بقیه مجموعه‌ها اهمیت خود را از دست داده است  برای دسترسی به بازار تبریز باید این نکته را بدانید که این بازار چندین ورودی مختلف دارد که از خیابان‌های راسته کوچک، جمهوری و دارایی قابل دسترسی هستند. برای خودروهای شما نیز پارکینگ وجود دارد و نگران این موضوع نباشید. اما اگر بخواهید از ابتدای بازار پیاده‌روی کنید باید به خیابان امام خمینی شهر بروید. امکان تردد با تاکسی یا اتوبوس هم فراهم است و می‌توانید به بازار تبریز برسید. بازار بزرگ تبریز همه روزه از ساعت 7 صبح تا 9 صبح برای بازدید و خرید عموم باز است و تنها در روزهای تعطیلی رسمی، بسته خواهد بود.

بازار سنتی کاشان از بناهای تاریخی و ارزشمند این شهر است که جزو آثار ملی ایران نیز به شمار می‌رود. وقتی ورودی بازار را ببینید، ممکن است تصور کنید که با یک بازارچه سنتی کوچک طرف هستید اما به هیچ وجه اینطور نیست. این بازار از اواسط خیابان بابا افضل تا دروازه دولت ادامه دارد و بناهای تاریخی متعددی را در خود جای داده است. از میان بناهای تاریخی درون بازار سنتی کاشان می‌توان به مسجد میدان میر عماد، کاروانسرای میر پنج، زغالی‌ها، غفارپور، رباط، خانه بروجردی ها، نراقی‌ها، تیمچه معروف امین الدوله، در بازار میانچال، تیمچه بخشی، تیمچه سید آقا، تیمچه صباغ، آب انبار بالازار، آب انبار درب زنجیر، حسینیه سوراخ ریسمان، مسجد کفش دوزها، مسجد بالابازار و مسجد طمقاچی‌ها اشاره کرد.

در هر قسمت از بازار فعالیت‌های متفاوتی انجام می‌گیرد؛ عده‌ای به مسگری و رنگرزی و عده‌ای به کفش دوزی و خیاطی مشغول هستند. بازار مسگرهای کاشان با صدای دائمی چکشی که روی مس می‌خورد و کوره‌هایی که مس در آنها سرخ می‌شود، از زیباترین و تماشایی‌ترین نقاط شهر است .بعد از بازار مسگرها مشهورترین قسمتی که در بازار سنتی کاشان قرار دارد، ضرابخانه کاشان است که در بخش بالایی بازار و در نزدیکی مسجد میدان قرار دارد. اگر سوغات کاشان را با کیفیت و قیمت مناسب می‌خواهید، بهترین جا برای خرید بازار تاریخی کاشان است که از سوغاتی‌های صنایع دستی می‌توان به فرش و گلیم کاشان، شعر بافی، سفالگری، گیوه و از سوغاتی‌های خوراکی می‌توان به غنچه‌ی گل محمدی، پشمک و گلاب طبیعی کاشان اشاره کرد. می‌توانید تمامی این محصولات را در این بازار تهیه کنید .بازار کاشان دوشیفته کار می‌کند و همه روزه (به غیر از جمعه‌ها) از ساعت 9 صبح تا 13 بعدازظهر و از ساعت 17 تا 21 و 30 دقیقه شب فعالیت دارد. در روزهای تعطیلی رسمی نیز بازار بسته است.