خانه بروجردی ها

خانه بروجردی‌ها یا نطنزی‌ها در محله‌ی تاریخی سلطان میراحمد کاشان، زیباترین یادگار به‌جا‌مانده از نیمه‌ی دوم قرن 12 در این شهر است که با بادگیرهای هلالی‌شکل قرینه‌ و کلاه فرنگی معروف خود مانند عروسی در دل کاشان می‌درخشد. داستان عاشقانه‌ی ساخت خانه بروجردی‌ها از زیباترین حکایت‌های معماری ایران است. عشقی که بنایی به ابهت و شکوه خانه بروجردی‌ها را در دل شهر کویری کاشان بنا نهاده است و نام آن را در لیست برترین نقاط توریستی جهان به انتخاب یونسکو درج کرده است.

بهترین زمان دیدن خانه بروجردی‌ها

کاشان با همه‌ی زیبایی و سرسبزی‌اش باز هم شهری گرم و خشک و کویری است که گرمای تابستان‌ها و سرمای خشک زمستان‌هایش برای محلی‌ها هم سخت می‌گذرد. پس برای سفر به این نگین سبز ایران و دیدن خانه بروجردی‌ها بهترین فصل‌های ممکن بهار و پاییز است. کاشان بهاری، متفاوت‌ترین و بهترین کاشان تمام فصول است؛ شلوغ و پر از توریست‌های خارجی و داخلی، خنک و سبز و با تورهای فراوان گردشگری مخصوصا در ایام گلاب‌گیری و صف طویل عاشقان زیبایی در باجه‌ی بلیط فروشی خانه بروجردی‌ها. کاشان پاییزی اما دلنشین‌تر و خلوت‌تر است، شاید به سرسبزی و زیبایی بهار نباشد اما سکوت شب و خنکای کوچه‌های تنگ کاشان را عمیق‌تر به دل گردشگران می‌نشاند. مخصوصا که می‌توانید سر صبر و حوصله ساعت‌ها به زیبایی گوشه‌گوشه‌ی خانه بروجردی‌ها بنشینید و در ماجرای عاشقانه‌ای که پشت هر نقش و نگار دیوارهایش حک شده است غرق شوید.

آدرس و راه‌های دسترسی به خانه بروجردی‌ها

از تهران تا خانه بروجردی‌ها کمتر از 3 ساعت راه است. به کاشان که رسیدید پیدا کردن خیابان علوی آسان ترین کار است؛ خیابان معروف خانه‌های تاریخی کاشان. خانه بروجردی‌ها درست در میانه‌ی این خیابان است. فقط حواس‌تان باشد که به تازگی شهرداری کاشان خیابان علوی را یک‌طرفه کرده است. برای پارک ماشین نیز می‌توانید از پارکینگ عمومی در کوچه‌ی پشتی خانه بروجردی‌ها استفاده کنید.
آدرس خانه بروجردی‌ها: خیابان علوی، محله‌ی سلطان امیر احمد
تلفن: 03155223777

هزینه‌ی بلیت و ساعات دسترسی به خانه بروجردی‌ها

زمان بازدید از خانه بروجردی‌ها در نیمه ی اول سال از 9 صبح تا 18 عصر و در نیمه ی دوم سال تا 17 عصر می‌باشد. برای بازدید از تمام قسمت‌های خانه بروجردی‌ها حداقل به یک ساعت زمان احتیاج خواهید داشت اما معمولا علاقه‌مندان به معماری تا 3 ساعت هم در خانه بروجردی‌ها برای دیدن جزییات و شنیدن داستان هر قسمت از خانه از زبان راهنما وقت می‌گذارند. در ورودی یا هشتی خانه بروجردی‌ها، گیشه خرید بلیط کاتالوگ قرار داد. به دلیل حفظ معماری سنتی و قدیمی خانه بروجردی‌ها امکان ساخت رمپ ورودی برای ویلچر در هیچ قسمتی از خانه نبوده و به همین علت  متاسفانه امکان بازدید از آن برای افراد توان‌یاب وجود ندارد.
هزینه‌ی بلیت اتباع ایرانی 2500 تومان
هزینه‌ی بلیت اتباع خارجی 25000 تومان
بلیت بازدید از خانه بروجردی‌ها زمان‌دار نیست و تاریخ انقضا ندارد.
روزهای‌ تعطیل: تاسوعا و عاشورا، رحلت‌ پیامبر و رهبر انقلاب، شهادت‌ امام‌ جعفر صادق و حضرت‌ علی

دانستنی‌های خانه بروجردی‌ها

1- داستان عاشقانه‌ی ساخت عمارت خانه بروجردی‌ها به 160 سال پیش برمی‌گردد، زمانی که یکی از بازرگان‌های نطنزی مقیم کاشان به نام حاج سید حسن نطنزی که دلباخته‌ی دختر سید جعفر طباطبایی نطنزی شده بود، به خواستگاری او رفته بود و پدر، شرط ازدواج را، زندگی دخترش در خانه‌ای شبیه خانه‌ی پدری گذاشته بود. ساخت خانه بروجردی‌ها و شکوه و ابهت مثال زدنی آن، مرهون این شرط عشق پدرانه است.
2- حاج سید حسن نطنزی به دلیل سفرهای زیادی که به شهر بروجرد برای خرید و فروش کالا داشته، به حاجی بروجردی معروف شده بوده و نام خانه بروجردی‌ها از روی این لقب او برداشته شده.
3- تنها ساخت قسمت اندرونی خانه بروجردی‌ها بعد از قبول شرط پدر، 7 سال تمام طول کشید و بعد از آن، خانواده‌ی جدید که تاکنون در خانه‌ی سید جعفر طباطبایی زندگی می‌کردند اسباب‌کشی کرده و در این خانه ساکن شدند و هم‌چنان در طی 11 سال آینده، تالار اصلی نیز تکمیل شد.
4- جالب است بدانید نقاشی‌ها و گچ‌بری‌های مجلل خانه بروجردی‌ها توسط استاد صنیع الملک، عموی کمال الملک انجام شده است.
5- معماری اصلی خانه بروجردی‌ها زیر نظر استاد علی مریم کاشانی انجام شده است.
6- خانه بروجردی اکنون محل اداره میراث فرهنگی کاشان است.
7- در سال 2016 در لیست برترین‌های توریستی جهان به انتخاب یونسکو، نام خانه بروجردی‌ها آورده شده است.
فضای بیرونی و اندرونی خانه بروجردی‌ها که پیچیده‌ترین معماری را در بین جاهای دیدنی کاشان و قمصر دارد با مساحت 3000 مترمربع و دو حیاط اندرونی و بیرونی، با هشتی‌ها و دالان‌های بزرگی از هم جدا شده است که بعد از عبور از آن‌ها به حیاط بزرگ اندرونی با حوض قدیمی وسیع و کم‌عمقی می‌رسید که دور تا دور آن درخت‌های انار کاشته شده است. خنکای این بخش از اندرونی خانه بروجردی‌ها را حتی در ظهر تابستان هم به راحتی می‌توان حس کرد. تابستان نشین، زمستان نشین، آشپزخانه و حیاط‌های سرپوشیده تنها بخشی از قسمت‌های خانه بروجردی‌ها هستند. سعی کنید از همان ابتدای ورود به خانه بروجردی‌ها به دیوارها و سقف‌ها و نقاشی‌ها و گچ‌بری‌های متنوع تمام قسمت‌ها نگاهی داشته باشید و میوه‌های مختلف و گل‌های فراوان و مراسمات جالب نقاشی شده بر جای‌جای خانه بروجردی‌ها را از قلم نیندازید. در هر بخش از خانه بروجردی‌ها با این تصاویر و گچ‌بری‌ها داستانی خاص روایت می‌شود، در بخشی داستان یوسف و زلیخا به تصویر کشیده شده و در بخشی دیگر ماجرای لیلی و مجنون گچ‌بری و نقاشی شده است. علاوه بر این روایت‌های مصور بر دیوارهای خانه بروجردی‌ها، اجناسی نمادین نیز در تمام قسمت‌های خانه بر روی دیوارها و سقف‌ها حک شده است، اجناسی که سید حسن نطنزی با آنها تجارت می کرده و یا هدایایی که از افراد مطرح آن دوره دریافت کرده بوده. تمام این نقاشی ها در شیوه‌های متنوع و با رنگ،روغن و آبرنگ کار شده است. ورودی اصلی خانه بروجردی‌ها یا همان ورودی شمالی ساختمان، با نحوه اتصال جالبش میان خانه و کوچه و دیوارهایی که تا ارتفاع معینی تنها با گچ پوشیده شده و سقفی پر از تزییناتی برجسته، بین ورودی‌های مختلف خانه‌های کاشان خودنمایی می‌کند. در دیوارهای این ورودی، سکّه‌هایی تعبیه شده که با مقرنس کاری به طاق‌نمای اصلی سقف متصل می شوند. هنگام ورود به در چوبی بزرگ با کنده‌کاری‌ها و گل‌میخ‌های زیبا و دو کوبه‌ی جالب که بر پاشنه سنگی می‌چرخند دقت کنید. پس از ورود به هشتی اصلی گنبدی تزیین شده می‌بینید که در مرکز آن نورگیری تعبیه شده و بعد، از طریق در دوم که در زیبایی دست کمی از در اصلی ندارد، به حیاط وارد می‌شوید.حیاط همیشه بخش مهمی در معماری ایرانی بوده، به حدی که معمولا نیمی از مساحت کل ساختمان به حیاط و حوض آن اختصاص دارد.

خانه بروجردی‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیست و نه تنها حیاط وسیع بیرونی آن بلکه حیاط اندرونی آن نیز مساحت قابل توجهی از خانه را اشغال کرده‌اند. بعد از معبر ورودی حیاط که از دالانی تنگ به نام غلام نشین می گذرد، به حیاط و حوض ساخته شده با سنگ سیاه تراش خورده می رسید و  پاشویه‌های اطراف حوض را می‌بینید که آب را از قنات نصرآباد تأمین می‌کرده اند. باغچه‌هایی نیز در اطراف حوض می‌بینید که در فصل بهار همیشه سبز و مرتب هستند. درست روبروی ورودی، مهم ترین قسمت خانه بروجردی‌ها یعنی بخش تابستان نشین قرار دارد که قوس بزرگ نمای آن نمادی از خانه‌های اعیانی آن زمان بوده. اگر به داخل این قوس نگاه کنید، گچبری‌های برجسته‌ای مانند سماور و قوری را می‌توانید ببینید. این قسمت از خانه بروجردی‌ها  با دو اتاق و تالار اصلی و گوشواره و یک شاه نشین زیبا با گنبد و نورگیرهای مقرنس کاری شده در تمام طول تابستان خنک و دلپذیر است. بعد از تابستان نشین به بخش زمستان نشین خانه می‌رسیم که در بخش  شمالی قرار دارد و با داشتن یک اتاق و شاه‌نشین پنج در خاص و منحصر به فردش با گچبری‎های بی‌مانند و ایوان گرم و آفتاب‌گیر، از کامل‌ترین زمستان‌نشین‌های خانه‌های سنتی کاشان است. بعد از این قسمت‌های اصلی، با اتاق‌های مختلف و آشپزخانه و زیرزمین و سرداب و انبار مواجه می‌شوید مه دیدن آن‌ها نیز خالی از لطف نیست. تالار پنج دری اصلی خانه بروجردی‌ها یا همان شاه نشین اصلی که محل پذیرایی مهمانان بوده با یک ایوان مهتابی در جلو و بادگیری زیبا در پشت اتاق دیدنی‌ترین بخش خانه بروجردی‌ها است که گچ‌بری‌های هنرمندانه‌ی کمال‌الملک و عمویش در این بخش به کمال خود رسیده است. تمام این زیبایی‌ها و مهندسی بی‌نظیر معماران ایرانی سال‌هاست در معرض گذشت زمان قرار گرفته و نیازمند بازسازی‌های اصولی است تا بازدید گردشگران ایرانی و خارجی از این شاهکار بی‌مانند ایرانی بتواند هم‌چنان ادامه داشته باشد.