وقتی می‌گوییم
آتشکده اسپاخو در دوران
ساسانی ساخته شده، شاید خیلی‌ها اهمیت آن را درک نکنند. وقتی حرف از دوران ساسانی زده می‌شود، سعی کنید خود را به بیش از 1400 سال به عقب باز‌گردانید! می‌بینید که حتی تصور آن هم دشوار است. با این‌حال آتشکده اسپاخو، با گذشت این همه سال، همچنان پا بر جا باقی مانده و گذر سال‌ها، شاید زخم‌هایی به آن زده باشد اما به هیچ وجه او را شکست نداده است. با
اسمارتیز همراه باشید تا با این جای دیدنی بیشتر آشنا شوید.
شاید اینها را هم بپسندید!
بهترین فصل بازدید از آتشکده اسپاخو
برای بازدید از آتشکده اسپاخو بهتر است فصلی از سال را انتخاب کنید که هوا خیلی گرم یا سرد نباشد. پیشنهاد ما به شما اوایل بهار یا پاییز است. اگر می‌خواهید علاوه بر آتشکده اسپاخو از سایر نقاط دیدنی خراسان شمالی نیز دیدن بکنید، فصل بهار بهترین انتخاب شماست. خراسان شمالی در تعطیلات نوروز از تعداد زیادی از گردشگران پذیرایی می‌کند ولی همچنان به اندازه‌ی شمال کشور یا شیراز و اصفهان و ... شلوغ نمی‌شود پس با خیال راحت می‌توانید مکان‌های تاریخی و تفریحی این استان را ببینید؛ در واقع چون بسیاری از گردشگران به شهرهای بزرگ‌تر سفر کرده‌اند، جاذبه‌هایی مثل آتشکده‌ی اسپاخو خلوت‌تر هستند. در کل بهتر است بازدید از آتشکده اسپاخو را به صبح موکول کنید تا برای بازگشت به شهر به شب نخورید و در اوج گرما نیز قرار نگیرید.
.jpg)
آتشکده اسپاخو
راه دسترسی به آتشکده اسپاخو
آتشکده اسپاخو در استان خراسان شمالی و 100 کیلومتری غرب شهر بجنورد روی تپه‌ای بلند در دامنه‌ی جنگل ارس قرار دارد و با شماره‌ی 1579 به ثبت فهرست آثار ملی ایران رسیده است. برای پیدا کردن آتشکده اسپاخو از سمت بجنورد، جاده‌ی بجنورد به گرگان را پیش بگیرید و پس از گذر از چمن بید و باش کلاته، وارد جاده فرعی که به سمت اسپاخو می‌رود بشوید. پس از حدود 5 دقیقه رانندگی، به روستای اسپاخو می‌رسید. این مسیر را می‌توانید با اتومبیل شخصی و آژانس‌های مسافربری داخل شهر طی کنید. همچنین می‌توانید تا سر جاده‌ی اسپاخو را با اتوبوس‌های بجنورد به گرگان طی کرده و باقی مسیر را با کمک افراد محلی یا پیاده (حدود 5 کیلومتر) بگذرانید. خیلی از افراد گردشگری خود را به صورت هیچهایکی انجام می‌دهند و 5 کیلومتر پیاده‌روی برای آنها مثل آب خوردن است! برای پیمودن این مسیر لازم نیست نگران ترافیک باشید؛ همچنین اگر با وسیله‌ی نقلیه‌ی شخصی به دیدن آتشکده‌ی اسپاخو می‌روید هم جای پارک به اندازه‌ی کافی وجود دارد.
هزینه‌ی بلیط و ساعات دسترسی
برای بازدید از آتشکده لازم نیست هزینه‌ای بپردازید و در هر ساعتی از شبانه‌روز می‌توانید بازدید خود را انجام دهید.
.jpg)
سعی کنید در ساعات ظهر به آتشکده نروید تا گرمای هوا اذیت‌تان نکند
دانستنی‌های قبل از دیدن آتشکده اسپاخو
• باستان شناسان با انجام تحقیقات فراوان و توجه به ویژگی‌هایی مانند
سقف گنبدی شکل و ملات ساروج و لاشه سنگ‌های به کار رفته در آتشکده اسپاخو، این بنا را مربوط به دوران ساسانی و یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های خراسان شمالی می‌دانند که همچنان پا بر جا باقی مانده است.
• واژه‌ی اسپ یا هسپ، واژه‌ای پهلوی است که در طول زمان دچار دگرگونی شده و به
اسب تغییر یافته است. علت انتخاب نام اسپاخو برای این سازه و روستای اطراف آن به این خاطر است که در گذشته در این مکان اسب پرورش داده می‌شده.
• مردم محلی به این سازه کلیسا می‌گویند که در واقع نام درستی نیست. تمام نشانه‌های معماری به کار رفته در این بنا از جمله آتش‌دانی که در سازه قرار دارد، محراب دایره‌ای شکل، سوراخ‌هایی که در سقف برای خروج دود قرار داده شده همه نشان از این است که این بنا توسط
زرتشتیان باستان مورد استفاده قرار می‌گرفته و در واقع معبدی مذهبی بوده.
• قبرستانی در نزدیکی آتشکده اسپاخو قرار دارد که وضعیت تدفین مردگان در آن به طور کلی با شیوه‌ی تدفین مسلمانان و مسیحیان متفاوت است. افراد در این قبر‌ها به صورت
خانوادگی دفن شده‌اند که تاریخ نگاران این نوع تدفین را مربوط به اقوام خاصی از زرتشتیان می‌دانند.
• در سال 1345 دکتر عزت الله نگهبان به همراه تیم باستان شناسی خود در حال کاوش مناطق مختلف خراسان شمالی بودند که این معبد را شناسایی کردند.
راهنمای بازدید از آتشکده اسپاخو
آتشکده‌ی اسپاخو یکه و تنها روی تپه‌ای نه چندان بلند به شکلی آرام گرفته که واقعا شبیه غریبه‌ای از دل تاریخ است. تمام سال‌هایی که زیر خاک دفن بوده و در خوابی عمیق فرو رفته، و ناگهان سر از دورانی در آورده که عصر آسمان خراش‌هاست، دیگر کسی آتش نمی‌پرسد و تمام شکوه اهمیتی که روزگاری داشته محو شده؛ چیزی شبیه اصحاب کهف! پس از ورود به آتشکده اسپاخو، به معماری آن بسیار دقت کنید. نکته‌‌ی اولی که توجه را جلب می‌کند شکل ورودی‌های این بناست. ورودی، به شکل طاقی طراحی شده که بر روی پایه‌ای قرار دارد. در اصطلاح معماری به این نوع طاق‌ها جاکلیدی شکل می‌گویند. دری برای ورود به دنیایی دیگر که کلیدش همواره در دست موبدان است. سه ورودی به معبد از طریق اضلاع شمالی، جنوبی و شرقی قرار داده شده است. تالار اصلی به شکل مربع است که گنبدی شبیه به گنبد‌های چهارطاق‌های ساسانی بر روی آن قرار گرفته. طرح کلی این بنا تشکیل شده از یک ایوان، تالار و یک اتاق در شرق بناست. ایوان و اتاق آتشکده اسپاخو به صورت چهار‌گوش طراحی شده و به وسیله‌ی دهلیزی با یکدیگر ارتباط دارند.
.jpg)
آتشکده اسپاخو غریبه‌ای از دوران ساسانی‌ست
9 طاقچه به طول 30 الی 40 سانتی متر در اضلاع شمالی و جنوبی مقبره قرار داده شده‌اند که بر هر کدام از آنها چند تیر چوبی از جنس درخت ارس که بسیار هم محکم هستند قرار داده شده است. ترکیب گنبد و ایوان بسیاری از باستان شناسان را متقاعد کرده که این بنا مربوط به معماری خراسانی در دورهی ساسانیان است اما برخی دلیل پابرجا ماندن این بنا در طی سالیان دراز را بهره گرفتن از معماری پافیلی می‌دانند؛ منظور از معماری پافیلی شباهتی است که ظاهر کل بنا به پای یک فیل دارد و نمونه‌های مختلفی از چنین معماری در نقاط مختلف ایران و محدوده‌ی جغرافیایی حکومت ساسانیان مشاهده شده.
شما می‌توانید علاوه بر بازدید از آتشکده اسپاخو، از روستای اسپاخو نیز دیدن کنید. در دره‌های اطراف این روستا چشمه‌های آب شیرین زیبایی وجود دارد که برای آبیاری باغات و مزرعه‌ها استفاده می‌شود و دیدن آن خالی از لطف نیست. همچنین کوه‌های بلند این منطقه، مکان مناسبی برای یک
کوه‌نوردی لذتبخش است. برای بازدید از آتشکده‌ی اسپاخو این نکته را به یاد داشته باشید که در این منطقه خبری از امکانات رفاهی مانند فروشگاه و سرویس بهداشتی نیست و بهتر است بعضی از وسایل مثل آب معدنی، کلاه و عینک آفتابی و ... همراه خود داشته باشید.
با وجود این که آتشکده اسپاخو در فهرست آثار ملی ثبت شده و بنای آن فوق‌العاده قدیمی است و نیاز به مراقبت دارد، اما توجه لازم به آن نمی‌شود. با کمی توجه بیشتر مسئولین این اثر تاریخی می‌تواند به یکی از بهترین نقاط گردشگری کشور تبدیل شود.