در دل کویر مرکزی ایران مکان‌های دیدنی وجود دارد که از چشم بسیاری از افراد دور مانده است. نطنز بهشتی سرسبز در مسیر اصفهان و کاشان است که قدمت چند هزارساله دارد. در بین ده‌ها منطقه ثبت ملی و جهانی نطنز، مشهورترین روستای ایران یعنی ابیانه واقع شده است که از شهرت جهانی برخوردار است. دوست دارید بدانید که چرا سالانه بیش از 50 هزار بازدیدکننده خارجی به سراغ نطنز و ابیانه می‌روند؟ پس با ما همراه باشید تا با جاهای دیدنی ابیانه و نطنز آشنا شویم.
1. مسجد جامع نطنز
بازدید از جاهای دیدنی ابیانه و نطنز را باید از مرکز آن و مسجد جامع نطنز شروع کرد. گنبد منحصربه‌فرد این بنا که از 8 وجه تشکیل شده است، به همراه کاشی‌کاری‌های زیبا مناره و آجرکاری‌های سر در این بنا باعث شده است تا از این مسجد به عنوان یکی از معروف‌ترین دیدنی‌های نطنز نام‌برده شود. علاوه بر بنای مسجد، درخت چنار 2 هزارساله و بقعه شیخ عبدالصمد نطنزی نیز از سایر جاذبه‌های مسجد جامع نطنز هستند. مسجد جامع در بافت قدیمی این شهر واقع شده است با این حال دسترسی به آن چندان دشوار نیست. علاوه بر این در اطراف مسجد اقامتگاه، سوپرمارکت و سایر امکانات رفاهی نیز وجود دارد. ورودی این مسجد برای هر نفر 2000 تومان است و به جز دوشنبه‌ها همه روزه از ساعت 9 الی 19 میزبان گردشگران خواهد بود. زمان پیشنهادی برای بازدید از این مکان حداقل 1 ساعت است.
مسجد جامع نطنز
2. آتشکده نطنز
علاوه بر مسجد جامع، آثار متعددی از ادیان مختلف در این شهر دیده می‌شود که آتشکده نطنز یکی از قدیمی‌ترین آن‌ها است. دقیقاً در پشت مسجد جامع نطنز باغی به اسم باغ امام‌جمعه وجود دارد که بقایای یک آتشکده قدیمی در آن دیده می‌شود. به دلیل عدم رسیدگی مسئولین، این بنای تاریخی وضعیت مناسبی ندارد و تنها از بالای پشت‌بام منازل اطراف و خود مسجد جامع می‌توان نگاهی به این آتشکده انداخت. اهمیت این آتشکده از آن جهت است که سابقه آن به دوران ساسانیان می‌رسد. به این ترتیب شما می‌توانید از طریق این آتشکده نگاهی به زندگی مردمان این سرزمین در بیش از 1400 سال قبل بیندازید و به نبوغ معماری در آن زمان پی ببرید. بازدید نزدیک از این مکان کار ساده‌ای نیست و باید به دیدن آن از دور قناعت کنید.
آتشکده ساسانی نطنز
3. مجموعه تاریخی افوشته
افوشته یکی از محله‌های تاریخی نطنز است و تعدادی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی ابیانه و نطنز را در خود جای داده است. فردی به نام سید واقف در قرن نهم هجری مجموعه‌ای شامل 9 اثر تاریخی نظیر مسجد، خانقاه، حمام، شربت خانه و سورگاه و ... را در این محله ساخته و همه آن‌ها را وقف کرده است. بازدید از این مکان شما را به عمق زندگی مردمی در 4 قرن پیش خواهد برد. اکثر بناهای این مجموعه تاریخی بعد از گذشت حدود 400 سال همچنان سالم باقی‌مانده‌اند که از میان آن‌ها حمام افوشته به شهرت جهانی رسیده است.
در حمام افوشته همه چیز تا حد امکان دست‌نخورده باقی‌مانده است. طاق‌های ضربی گنبد دار این حمام به همراه کاشی‌کاری‌ها گردشگران را مجذوب خود می‌کنند. با این حال بازدید از سایر بخش‌های این مجموعه نیز توصیه می‌شود. منبت‌کاری‌های مسجد جامع افوشته و کاشی‌های معرف سر در خانقاه افوشته از مواردی هستند که نباید از قلم بیندازید. ورودی هرکدام از این مکان‌های دیدنی بین 2 تا 2500 تومان برای هر نفر است و همه روزهای از ساعت 9 تا 18 به بازدید عموم گذاشته می‌شوند. بازدید از این مکان بین 1 تا 2 ساعت وقت خواهد برد.
بخشی از بنای بازسازی شده‌ی مجموعه‌ی تاریخی افوشته
4. گنبد باز
بر فراز کوه‌های کرکس در ورودی شهر نطنز گنبدی خودنمایی می‌کند. این گنبد خشتی دقیقاً در جایی قرار دارد که می‌توان از آن تمام نطنز و تا عمق کویر را دیده‌بانی کرد. در سال‌های اخیر و با ایجاد یک مسیر 900 متری توسط اهالی شهر، دسترسی به این گنبد کمی آسان‌تر شده است با این حال برای بازدید از گنبد باز باید کمی کوهنوردی را به جان بخرید. گفته می‌شود این گنبد به یاد بازِ شکاری محبوب شاه‌عباس اول در این مکان ساخته‌شده است و تاریخ ساخت آن به زمان صفویه باز می‌گردد. گنبد باز از خاص‌ترین دیدنی‌های نطنز است و باید برای بازدید از آن بین 1 تا 2 ساعت وقت در نظر بگیرید. بازدید از این مکان در بهار دل‌انگیزتر خواهد بود.
گنبد باز بر فراز کوه‌های کرکس
5. قلعه طرق رود
طرق رود شهرستان کوچکی است در فاصله 30 کیلومتری شهر نطنز که معمولاً در تور بازدید از جاهای دیدنی ابیانه و نطنز به قلعه معروف آن نیز سری زده می‌شود. قلعه‌ای 2000 ساله که هم‌چون قهرمانی خسته در بالای صخره‌ای مشرف به شهر آرمیده است. در همان نگاه اول عظمت این قلعه قدیمی شما را شگفت‌زده خواهد کرد. رمز و رازهای زیادی در دل قلعه طرق رود نهفته است. با گذر از برج و باروهای قلعه وارد مجموعه‌ای از 400 اتاق و دهلیز می‌شوید که در 3 طبقه ادامه‌دارند. به علت دسترسی ضعیف و عدم نگهداری مناسب امکان بازدید کامل از قلعه وجود ندارد. با این حال اگر خوش‌شانس باشید می‌توانید نگاهی به داخل این اثر تاریخی نیز داشته باشید.
در همان نگاه اول عظمت این قلعه قدیمی شما را شگفت‌زده خواهد کرد.
6. روستای ابیانه
ابیانه را می‌توان معروف‌ترین روستای حاشیه کویر ایران دانست. روستاهای پلکانی ایران در سال‌های اخیر بسیار معروف شده‌اند. ابیانه نیز یکی از این روستاها است که در آن پشت‌بام هر خانه در پایین‌دست حیاط خانه‌های بالادست است. این روستای پلکانی از دور نمای فوق‌العاده‌ای دارد ولی تا زمانی که وارد کوچه‌های تاریخی آن نشوید لذت واقعی را درک نخواهید کرد. خانه‌های سرخ‌رنگ ابیانه به همراه ایوان‌ها و پنجره‌های چوبی هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند.
گردشگران بعد از پرداخت عوارض ورودی 5 تا 15 هزارتومانی می‌توانند وارد روستا شوند و به بخش‌های مختلف آن سر بزنند. انواع امکانات رفاهی از رستوران سنتی تا اقامتگاه سنتی در این روستا فراهم است. بهترین زمان بازدید از ابیانه بهار و تابستان است و برای بازدید از روستا باید حداقل 3 ساعت وقت بگذارید. البته پیشنهاد می‌کنم اگر با پرداخت هزینه‌های نسبتاً بالای اقامت در روستا مشکلی ندارید یکی دو روزی را در فضای سنتی روستا بگذرانید تا با آداب، رسوم و فرهنگ زندگی در ابیانه آشنا شوید و بیشترین بهره را از این فضای دل‌نشین ببرید.
خانه‌های سرخ‌رنگ ابیانه به همراه ایوان‌ها و پنجره‌های چوبی هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند.
7. معابد و مساجد تاریخی ابیانه
این روستای تاریخی قدمتی چند هزارساله دارد و در هر گوشه و کنار آن مکان‌های تاریخی زیادی دیده می‌شود که از مهم‌ترین آن‌ها مسجد جامع، مسجد حاجت گاه و معبد هینزا هستند. مسجد جامع ابیانه که در جاده پایین روستا واقع است یک مسجد کوچک و در عین حال تاریخی است که درب ورودی آن از زمان ساخت در چند صد سال قبل تا امروز همچنان تغییری نکرده است. این درب چوبی با کنده‌کاری‌ها و منبت‌کاری‌های استادانه جلوه‌ای زیبا به مسجد بخشیده است. گنبد مسجد جامع نیز شباهت زیاد به مسجد جامع نطنز دارد.
در منطقه زیارتگاه و در نزدیکی قبرستان ابیانه مسجد دیگری به نام حاجت‌گاه قرار دارد که مربوط به دوران صفویه است. بازدید از این مسجد تاریخی و شنیدن داستان‌های مردم ابیانه در مورد این مسجد نیز خالی از لطف نخواهد بود. معبد هینزا نیز یکی دیگر از مکان‌های رازآلود ابیانه است که داستان‌های مختلفی در مورد آن گفته می‌شود. بعضی آن را معبد میترا و بعضی دیگر محل گذر بی‌بی زبیده خاتون می‌دانند. در هر صورت این معبد که در دامنه کوه و در کنار یک رود قرار گرفته است مکانی است که در بازدید از ابیانه نباید از آن غافل شوید.
ابیانه