وقتی می‌گویند به اصفهان رو که تا بنگری بهشت ثانی، حتما منظور، دیدن بهشت اصفهان از میان 18 ستون ایوان
عالی قاپو و یا از تالار موسیقی حیرت‌انگیز آن بوده است. در سال 971 عمارت شش طبقه و باشکوه عالی قاپو با نام دولتخانه مبارکه نقش جهان، مقری بوده برای فرمانروایی صفویان بر ایران. امروزه اما کاخ پر طمطراق عالی قاپو با مینیاتورهای عباسی منحصر به فردش گل سرسبد میدان نقش جهان اصفهان است. تالار موسیقی عالی قاپو جایی‌ست که لحظه‌ای از گردشگران عاشق زیبایی و هنر، خالی نمی‌شود و مقصد بسیاری از هنردوستان عالم است. برای آشنایی بیشتر با عالی قاپو، با
اسمارتیز همراه باشید.
بهترین زمان دیدن عالی قاپو
بهار بهترین زمان
سفر به اصفهان است؛ شهر تابستان‌های گرم و زمستان‌های سرد و خشک. دیدن کاخ عالی قاپو در هوای بهاری اصفهان حال و هوایی بسیار متفاوت با دیگر فصل‌ها دارد. البته برای دیدن تمام جزییات این شاهکار اصفهان، اواخر تابستان تا اوایل پاییز هم فصل بدی نیست و خنکای هوای کویری اصفهان در طول روز گردشگران را سر ذوق می‌آورد. علاوه بر این اگر در ماه‌های اول پاییز به اصفهان سفر کنید با آرامش و به دور از جمغیت گردشگران همیشه مشتاق می‌توانید زیبایی‌های معماری اصفهان را به خصوص شاهکار نقش جهان، عالی قاپو را ببینید.
آدرس و راه‌های دسترسی به عالی قاپو
از خیابان سپاه اصفهان که به میدان معروف نقش جهان برسید، کاخ عالی قاپو را می‌توانید در سمت راست خود، ایستاده بر حاشیه‌ی ضلع غربی میدان و درست رو به روی مسجد
شیخ لطف الله ببینید که با وقار چند صد ساله‌اش میزبان گردشگران اصفهان است. بهترین راه برای رسیدن به میدان نقش جهان و کاخ عالی قاپو استفاده از تاکسی‌های سطح شهر است زیرا پیدا کردن جای پارک در اطراف میدان کار چندان راحتی نخواهد بود. علاوه بر این متاسفانه رسیدن به طبقات بالای عالی قاپو برای افراد توان‌یاب امکان‌پذیر نیست زیرا برای حفظ اصالت بنا رمپ یا مسیری برای عبور ویلچر تعبیه نشده است.
آدرس عالی قاپو: ضلع غربی میدان نقش جهان اصفهان
درشکه سواری اطراف عالی‌قاپو | عکس: Yanty Bachtiar
هزینه‌ی بلیت و ساعات دسترسی به عالی قاپو
اگر در فصل‌های پر سفر به اصفهان رفته‌اید، برای خرید بلیت بازدید از کاخ عالی قاپو بهتر است زودتر از ساعت 9 صبح به ورودی عمارت بروید تا ایستادن در صف طولانی تهیه‌ی بلیت زمان زیادی از شما نگیرد و در عین حال از زیبایی و خلوتی میدان نقش جهان استفاده کنید. علاوه بر این حتما به خاطر داشته باشید که کارت بانکی خود را همراه ببرید زیرا خرید بلیت فقط از طریق دستگاه‌های خودکار انجام می‌شود.
ساعت بازدید از کاخ عالی قاپو همه روزه از 9 صبح تا 19:30 عصر است اما این عمارت نیز ماندد اکثر جاهای دیدنی اصفهان هنگام اذان ظهر به مدت یک تا دو ساعت تعطیل می‌شود.
هزینه‌ی بلیت هم‌وطنان: 3000 تومان
هزینه‌ی بلیت اتباع خارجی: 20000 تومان
دانستنی‌های قبل از دیدن عالی قاپو
- کاخ عالی قاپو نام خود را از دو کلمه‌ی ترکی عالی و قاپو گرفته است به معنای درگاه ورودی سردر بلند و عالی.
- عمارت عالی قاپو در ابتدا کاربری خاصی نداشته و تنها، درب ورودی ساده‌ای به
دولتخانه صفوی بوده است که بعدها در طول سلطنت شاه عباس دوم ایوان
ستون‌دار زیبای آن ساخته شد و به شکل امروزی درآمد.
- بعد از تکمیل عمارت عالی قاپو، این کاخ محل اصلی اداره‌ی دولت صفوی بوده نه محل سکونت.
- عالی قاپو از معدود ساختمان‌های بلند و 6 طبقه‌ی زمان خود بوده است.
- از عالی قاپو به نام چشم اصفهان نیز نام می‌برند. از فراز کاخ می‌توان نیمی از شهر اصفهان را دید.
- دیدنی‌ترین بخش کاخ عالی قاپو گچبری‌های اتاق موسیقی کاخ است در طبقه‌ی ششم.
- مینیاتورهای دیدنی دیواره‌های داخلی کاخ عالی قاپو از آثار پر ارزش هنرمند معروف عصر صفوی، رضا عباسی است.
زیبایی‌های بنای عالی‌قاپو قابل وصف نیست | عکس: محسن سعیدی‌فر
راهنمای بازدید از عالی قاپو
بعد از تهیه‌ی بلیت بهتر است زمانی حدود 2 تا 3 ساعت را برای دیدن جزییات منحصر به فرد عمارت عالی قاپو در نظر بگیرید. قبل از وارد شدن به عمارت عالی قاپو بد نیست نگاهی از اطراف به این شاهکار معماری بیندازید و عجایب آن را به چشم بینید. با کمی دقت متوجه می‌شوید که عمارت از روبرو 2 طبقه، از نمای کناری 4 طبقه و از نمای پشت 6 طبقه دیده می‌شود.
“عمارت از روبرو 2 طبقه، از نمای کناری 4 طبقه و از نمای پشت 6 طبقه دیده می‌شود. ”
با عبور از سر در بلند عالی‌قاپو که به طور کامل از سنگ سماق ساخته شده است به قسمت اصلی قصر وارد می‌شوید. در این هشتی ورودی، پدیده جالب انتقال صدا را می‌توانید تجربه کنید و سپس به وسیله پله‌های بلند و پر شیب و قدیمی دو طرف ورودی، به طبقه‌ی بالا برسید. این پله‌ها با نام راه پله شاهی، تا انتهای عمارت 94 پله خواهند بود که در طبقات بالا تنگ‌تر و صعب‌العبورتر نیز خواهند شد پس انرژی خود را برای دیدن اتاق آخر که شاهکار عالی قاپو است حفظ کنید.
“راه پله شاهی، تا انتهای عمارت 94 پله خواهند بود که در طبقات بالا تنگ‌تر و
صعب‌العبورتر نیز خواهند شد پس انرژی خود را برای دیدن اتاق آخر که شاهکار
عالی قاپو است حفظ کنید.”
با رسیدن به طبقه‌ی سوم عمارت عالی قاپو می‌توانید ایوان بزرگی را که بر 18 ستون بلند ساخته شده است ببینید. این ایوان مجلل 70 سال بعد از ساخت اولیه‌ی کاخ عالی قاپو و در دوره شاه عباس دوم به عمارت اضافه شده است. ستون‌ها از چوب چنار ساخته شده‌اند و ساخت آنها برگرفته الگوی از کاخ چهلستون بوده است؛ ستون‌هایی که در آن زمان پوشیده از آئینه‌کاری‌های مجلل بوده و حتی امروزه هم با وجود نقاشی‌ها و تزیینات بی‌نظیر چوبی سقف ایوان، این قسمت کاخ را به زیباترین قسمت‌های آن تبدیل کرده‌اند.
“منظره‌ی ایوان طبقه‌ی سوم نمایی از میدان نقش جهان و مسجد شیخ لطف الله است.”
منظره‌ی ایوان طبقه‌ی سوم نمایی از میدان نقش جهان و مسجد شیخ لطف الله است. وجود حوض مرمر و مس مجلل ایوان و انعکاس تصویر آن بر تزئینات سقف، منظره‌ای تکرار نشدنی می‌سازد. این ایوان پر ابهت عالی قاپو محلی بوده برای دید زدن میدان چوگان و رژه‌های نظامی قشون صفوی. پشت ایوان و درون عمارت عالی قاپو، اتاق شاه‌نشین را می‌توانید ببینید که محل پذیرایی میهمانان بلند مرتبه بوده و سرتاسر دیوار و سقف آن را مینیاتورهای هنر دست رضا عباسی نقاش برجسته دوره صفویه پوشانده است. اگر کمی دقت کنید می‌توانید پنجره‌های مثلثی سقف این شاه نشین را ببینید که برای نظارت اهالی حرمسرا در طبقه بالا بر اتفاقات این اتاق تعبیه شده بوده بدون اینکه کسی از وجود آنها مطلع شود. در انتهای این شاه نشین نیز درب پشتی به سقف بخش توحیدخانه باز می‌شود، جایی که محل اجرای مراسم صوفیان صفویه بوده است.
عالی قاپو با مینیاتورهای عباسی منحصر به فردش گل سرسبد میدان نقش جهان اصفهان است
اتاق موسیقی عالی قاپو
بعد از یک گشت و گذار اساسی در طبقات مختلف کاخ عالی قاپو حالا وقت بالا رفتن از پله‌های سخت و پرشیب و راه پله‌ی تنگ و باریک طبقه‌ی آخر است. جایی که شکوه و صلابت آن به محض ورود به آن قلب شما را سرشار از ذوق و زیبایی می‌کند. شاهکار معماری کاخ عالی قاپو در اتاق آخر آن یعنی اتاق موسیقی خلاصه می‌شود. گچبری‌های منحصر به فرد طبقه ششم کاخ عالی قاپو در قسمت‌هایی به شکل انواع جام و صراحی بر دیوار تعبیه شده اند. در این بخش که به اتاق صوت نیز معروف است نوازندگان صفوی مستقر بوده‌اند و این اشکال پرنده و گل و جام، نه فقط به منظور زیبایی این اتاق، که با هدف خلاقانه‌ی مهندسی انعکاسات صدای حاصله از نغمه‌های این نوازندگان و اساتید موسقی به وسیله این اشکال و نقوش برجسته‌ی چوبی و پرداخت صداها به طور طبیعی و بدون انعکاس ساخته شده اند.
شاید این‌ها را هم بپسندید!
در این طبقه‌ی انتخابی عمارت عالی قاپو نگهبانان مختلفی در ساعات بازدید حضور دارند و به دلیل حساس بودن معماری و بنای این قسمت از کاخ، به طور پیوسته به مراقبت از این شاهکار می‌پردازند و تا جایی که امکان دارد، مثلا روزهای تعطیل و یا در هنگام ازدحام جمعیت، این اتاق را تخلیه می‌کندد و یا اجازه‌ی ورود با تعداد کم به گردشگران می‌دهند.
شاهکار معماری کاخ عالی قاپو در اتاق آخر آن یعنی اتاق موسیقی خلاصه می‌شود
از نقل قول های مشهور بازدید کنندگان کاخ عالی قاپو می‌توان به این گفته‌ی «فرد ریچاردز» اشاره کرد که خود نقاش معروفی بوده و در اواخر عصر قاجاریه به ایران آمده: « این تورفتگی گچبری‌ها مانند قطعات مختلف بازی معما با تناسب خاصی کنار یک دیگر قرار گرفته‌اند.» امروزه اما به دلیل گذشت زمان قسمت زیادی از این زیبایی فرو ریخته است. البته عواملی مانند حمله‌ی وحشانه‌ی افغان‌ها و تخریب آثار هنری اصفهان، جنگ های مختلف بعد از دوران صفوی و انتقال پایتخت از اصفهان به تهران و رها شدن عمارت عالی قاپو نیز صدمات جبران ناپذیری به این بنای شاهکار وارد آورده است. اما در دوران قاجاریه برای چند سال عمارت عالی قاپو نقش محل کار و سکونت ظل السلطان، حاکم معروف اصفهان را داشت و تغییراتی در زمان او در تزیین ساختمان به وجود آمد. از جمله تعبیه‌ی کتیبه‌ها و لوح‌های سمت شرقی بنا و سردر ورودی آن.
“در دوران قاجاریه برای چند سال عمارت عالی قاپو نقش محل کار و سکونت ظل
السلطان، حاکم معروف اصفهان را داشت و تغییراتی در زمان او در تزیین
ساختمان به وجود آمد.”
بعدها در سال 1384 به منظور بازسازی و مرمت کلی عمارت عالی قاپو، داربست‌هایی در اطراف نمای کاخ بنا کردند و در حدود 2 سال و بیشتر به مرمت و افزایش استحکام بخش‌هایی از عمارت پرداختند. در همین زمان بود که تصمیم به نصب نرده های چوبی ایوان ستون‌دار پس از یک قرن گرفته شد و حالا وقتی از بیرون به این ایوان نگاه می‌کنید این نرده‌های نامتناسب چوبی را خواهید دید. با گذشت تاریخ و سرد و گرم‌هایی که کاخ عالی قاپو تحمل کرده است، هنوز هم این عمارت جادویی نگین معماری نفش جهان است و گردشگرانی از سرتاسر جهان به عشق دیدن این شاهکار هنر و موسیقی و چوب به اصفهان می‌آیند.
و در پایان شما را دعوت می‌کنیم به تماشای تایم لپسی زیبا از عمارت عالی قاپوی اصفهان - مرتضی نامور: