آرامگاه سعدی از آن جاهایی است که دلتنگ می‌روید و دلباز بر می‌گردید؛ بازی رنگ‌ها در طبیعت و بنای آرامگاه سعدی به شما اجازه‌ی هیچ ناراحتی را نمی‌دهد. قدم به قدم زیبایی است و لطافتی که هم از اشعار روح بخش سعدی بر می‌آید و هم از طراوت درختان و گل‌های محیط. شیراز را به سخن سرایی شاعران بزرگی نظیر
سعدی و
حافظ می‌شناسند و بازدید از آرامگاه سعدی بر همه‌ی گردشگران واجب است. در ادامه با
اسمارتیز همراه باشید تا با
سعدیه بیشتر آشنا شویم.
بهترین زمان دیدن آرامگاه سعدی
سعدی خوش‌سخن و شیرین‌زبان در وصف بهار می‌گوید:
بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار / خوش بود دامن صحرا و تماشای بهار
صوفی از صومعه گو خیمه بزن بر گلزار / که نه وقت است که در خانه بخفتی بیکار
با این وصف نمی‌شود توصیه‌ی سعدی را نادیده گرفت و در فصل بهار به دیدن باغ و آرامگاه سعدی نرفت. بهار شیراز به خصوص در
ماه اردیبهشت بی‌نظیر است و احتمالا در همین حال و هوا بوده که شعرای بزرگ شیرازی ما از بهشت و می و حوری اشعار روح‌نوازی می‌گفتند. بنابراین بهترین زمان دیدن آرامگاه سعدی در این ماه است چون نه خبری از گرمای طاقت فرسای تابستان است و نه سرما و بارانی که شما را وادار کند بازدید خود را زودتر به پایان ببرید. نام سعدی چنان با نام آثارش، بوستان و گلستان عجین شده که آدم انتظار دارد وقتی به دیدن آرامگاه سعدی می‌رود وارد باغی سرسبز و سر زنده شود. همانطور که خودِ سعدی در گلستان می‌گوید:
سعدی
«به خاطر داشتم که چون به درخت گل رسم، دامنی پر کنم هدیه اصحاب را. چون برسیدم بوی گلم چنان مست کرد که دامنم از دست برفت».
آرامگاه سعدی همچون بنایی در دل بهشت برین
با تمام این اوصاف از آنجایی که احتمالا آرامگاه سعدی در این زمان بازدیدکنندگان زیادی دارد، کسانی که دنبال تجربه‌ای آرام‌تر و محیطی خلوت هستند می توانند
پاییز و
زمستان را را برای
سفر به شیراز و دیدن آرامگاه سعدی انتخاب کنند. در طول سال روزهایی مثل نوروز، روز سعدی (اول اردیبهشت)، شب یلدا و ... هم مراسم و تجمعات مختلفی در آرامگاه سعدی برگزار می‌شوند که بازدید از آن‌ها هم می‌تواند هیجان‌انگیز و به یاد ماندنی باشد.
آرامگاه سعدی همچون بنایی در دل بهشت برین
راه دسترسی به آرامگاه سعدی
در ورودی آرامگاه سعدی در انتهای بلوار بوستان قرار گرفته. برای دسترسی به این بلوار از اتوبوس‌های درون‌شهری خط بلوار نارجستان – پایانه‌ی نمازی استفاده کنید. برای این کار باید در ایستگاه سعدیه از اتوبوس پیاده شوید. نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به آرامگاه سعدی ایستگاه ولیعصر است که حدود 3 و نیم کیلومتر با آن فاصله دارد بنابراین اگر حوصله یا توان پیاده‌روی ندارید توصیه نمی‌کنیم از مترو استفاده کنید. در مجموع باید در هر نقطه‌ای از شهر خود را به بلوار دلگشا و سپس چهارراه دلگشا برسانید تا از سمت راست وارد خیابان بوستان بشوید. از این جا تا در ورودی آرامگاه سعدی راه زیادی در پیش ندارید.
هزینه‌ی بلیط و ساعات دسترسی
هزینه‌ی بلیط برای شهروندان ایرانی:
3000 تومانهزینهی بلیط برای اتباع خارجی و گردشگران:
20000 تومانساعات دسترسی در شش ماهه‌ی اول سال 7:30 تا 22 و در شش ماهه‌ی دوم سال 8 تا 20:30
تعطیلات رسمی آرامگاه سعدی: شهادت امام علی (21 رمضان)، رحلت پیامبر اکرم (28 صفر)، رحلت امام خمینی (14 خرداد)، شهادت امام جعفر صادق (25 شوال)، تاسوعا و عاشورا (9 و 10 محرم).
ممکن است ایام دیگری نیز به صورت مناسبتی منجر به تعطیلی آرامگاه سعدی شود، بنابراین قبل از بازدید از سعدیه به این نکته توجه داشته باشید.
• آرامگاه سعدی در اصل
خانقاه سعدی بوده که در آن زندگی می‌کرده، هنگام مرگش وصیت می‌کنند که او را در همین‌جا دفن کنند.
• اولین مقبره سعدی در قرن هفتم ه.ق توسط شمس الدین محمد صاحب دیوانی روی قبر او بنا شد. اما به دلیل سنی بودن سعدی این مقبره به دست یعقوب ذوالقدر تخریب شد. این
کریم خان زند بود که اولین بنای محکم را در حدود سال‌های 1150 هجری شمسی برای آرامگاه سعدی ساخت.
• بعدها شوریده‌ی شیرازی ملقب به
فصیح‌الملک که شاعر نامدار و نابینای شیرازی بود در مقبره‌ی سعدی به خاک سپرده شد.
•
خاندان قوام‌الملک هم که از شاهزادگان قاجاری بودند، آرامگاه سعدی را چندین بار مرمت کردند.
• نقطه‌ی عطف بنای امروزی آرامگاه سعدی در سال 1324 شمسی بود که در دوران ریاست علی اصغر حکمت و فعالیت انجمن آثار ملی کشور شکل گرفت. بعد از بحث‌های زیاد برای طرح آرامگاه، بالاخره طرح مهندسان
محسن فروغی و
علی صادق قبول و اجرا شد.
• در طراحی این بنا از عمارت چهل ستون اصفهان الهام گرفته شده و طراحان تلاش کردند از اِلمان‌های معماری سنتی ایرانی مثل تزئینات اسلیمی، کاشی‌کاری‌های چشم‌گیر و ستون‌ها و گنبد‌های ظریف استفاده کنند. از برخی عناصر معماری مدرن مثل ساختار مکعبی هم استفاده شد.
• هزینه‌ی کل ساخت آرامگاه سعدی در آن سال 980 هزار تومن محاسبه شد.
نورپردازی زیبای آرامگاه سعدی
راهنمای بازدید از آرامگاه سعدی
وقتی از در ورودی وارد محوطه‌ی بزرگ آرامگاه سعدی می‌شوید، بنای اصلی در مقابل شما و در فاصله‌ی دوری قرار گرفته. سرتاسر مسیر به وسیله‌ی درختکاری‌ها و گل‌آرایی‌های هنرمندانه‌ی ایرانی تزئین شده و روح شما را برای دیدار با حضرت سعدی بی‌قرار می‌کند. بعید است بتوانید شوق خود را پنهان کنید و از تند شدن ناخودآگاه قدم‌های‌تان برای رسیدن به ارامگاه سعدی جلوگیری کنید.
آرامگاه سعدی در قسمت نمای شمالی طاقی بزرگ دارد که با
8 ستون سنگی بر قسمت ورودی باعث ایجاد سایه شده‌اند. البته همین ستون‌ها شما را به حال و هوای عرفانی نزدیک‌تر می‌کنند. آندره گدار معمار معروف فرانسوی و همانی که
موزه ملی ایران باستان را هم طراحی کرده، شعری از سعدی را روی دیوار ورودی آرامگاه سعدی طراحی کرد:
ز خاک سعدی شیراز بوی عشق آید / هزار سال پس از مرگ او گرش بویی
برای حضور در محضر حضرت سعدی با تامل و فروتنی وارد شوید تا خنکای هوا و زیبایی طراحی فضای اطراف آن از چشم‌تان دور نماند. در این محیط 8 ضلعی که آرامگاه سعدی در وسط آن قرار گرفته، 8 کتیبه کاشی کاری شده وجود دارد که هر کدام شعری از سعدی را دارند. سقف داخلی بنا هم با کاشی‌کاری های چشم نواز پر شده و از بیرون گنبدی فیروزه‌ای رنگ بر روی آن قرار گرفته. در سمت چپ آرامگاه، خروجی دیگری قرار دارد که شما را به بخش رواق آرامگاه سعدی می‌رساند. در انتهای این رواق مسحور کننده آرامگاه شوریده‌ی شیرازی قرار گرفته که در جلوی رواق حوضی قرار دارد که به حوض سکه معروف است و افراد برای حاجت گرفتن در آن سکه می اندازند. همچینین در ادامه‌ی این رواق، حوض ماهی قرار گرفته.
قناتی در عمق 10 متری آرامگاه سعدی در جریان است که سعدی در زمان حیات خود به آن اشاره کرده. جالب است که بدانید در سالیان و دوره‌های مختلف مردم برای شفا گرفتن به این قنات مراجعه می‌کردند و لباس‌های خود را داخل آن می‌شستند. بنای اصلی آرامگاه با 28 پله به سمت پایین به این حوض زیبا متصل می‌شود که با ذوق و هنر منحصر‌به فرد استاد تیرانداز در سال 1372 طراحی شد. بالای این حوض دو نورگیر هشت ضلعی و چهار ضلعی تعبیه شده که زیبایی‌اش را دو چندان کرده. متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی قنات‌ها و کمبود باران در فصولی از سال این حوض از آب خالی شده.
آرامگاه سعدی در وسط و احاطه شده در 8 ضلعی زیبا و اشعار روح نواز سعدی
آرامگاه سعدی مثل اشعارش نکته‌های آشکار و پنهان زیادی دارد که نباید از چشم‌تان دور بماند. اگر با دقت بیشتری به جنس مصالح سنگی و رنگ‌ها نگاه کنید، شباهت‌های جالبی بین ساختمان آرامگاه و اشعار سعدی پیدا می‌کنید. مثلا معماران با انتخاب
سنگ‌های مرمر می‌خواستند استحکام و عظمت اشعار سعدی را نشان دهند که پس از صدها سال هنوز هم در بین مردم شنیده می‌شود. از آن طرف هم با انتخاب رنگ‌های لاجوردی، کرمی، قهوه‌ای و سبز فضایی از باغی بهشتی در زیر آسمان آبی را به شما منتقل می‌کنند که حال و هوای بسیاری از اشعار سعدی است.
به جز آرامگاه، کتابخانه‌ی سعدی هم در سال 1351 بنا شد و ساختمان اداری در سمت غربی محوطه قرار گرفت. در داخل محوطه، امکانات عمومی مثل سرویس بهداشتی و مکانی برای نشستن هست اما فروشگاهی برای تهیه‌ی سوغاتی وجود ندارد بنابراین توصیه می‌کنیم حداقل یک بطری آب معدنی کوچک همراه خود داشته باشید.