طاق بستان؛ جلوه‌ی شکوه ساسانیان

بهترین زمان برای سفر به کرمانشاه و بازدید از طاق بستان اول خرداد تا اوایل شهریور است. سفر به کرمانشاه در زمستان را توصیه نمی‌کنیم، چرا که این شهر زمستان‌های سرد و طاقت‌فرسایی دارد. در ضمن، در فصول پاییز و زمستان، آلودگی هوای کرمانشاه به حداکثر می‌رسد. 

طاق بستان در 9 کیلومتری شمال غرب شهر کرمانشاه قرار دارد و دسترسی به آن بسیار آسان است. اگر می‌خواهید با خودروی شخصی، از شهر کرمانشاه به سوی طاق بستان بروید، سه مسیر پیش روی‌تان قرار دارد:

مسیر اول: ابتدا باید وارد بلوار بهشتی و سپس، وارد بلوار شیرودی شوید. در میدان طاق بستان، وارد جاده قدیم تهران شوید و به جگرکی رحمان که رسیدید، به سمت چپ بروید و همین مسیر را ادامه دهید تا به طاق بستان برسید. این مسیر 9 کیلومتر است. 

مسیر دوم: این مسر 12 کیلومتر است. ابتدا باید وارد بلوار بهشتی و سپس، وارد بلوار ارشاد شوید. پس از آن، وارد کمربندی شوید. در میدان امام حسین، وارد بلوار رودکی و سپس، وارد بلوار زکریای رازی شوید. در میدان آزادی، به سمت راست بپیچید و وارد بلوار باغ ابریشم شوید. در میدان پدر، وارد بلوار دانشگاه شوید و به میدان معلم که رسیدید، وارد بلوار شیرودی شوید. همین مسیر را ادامه دهید تا به میدان طاق‌بستان برسید، سپس وارد جاده قدیم تهران شوید، به جگرکی رحمان که رسیدید، به سمت چپ بروید و همین مسیر را ادامه دهید تا به طاق بستان برسید.

مسیر سوم: این مسیر فقط 13.6 کیلومتر تا طاق بستان فاصله دارد. ابتدا وارد بلوار شهید بهشتی و سپس، وارد خیابان بهرام محمودیان شوید. سپس وارد خیابان بنت‌الهدی شوید. پس از آن، وارد جاده‌ی راهنمایی و پس از آن، وارد خیابان کیان شوید. بعد، وارد بزرگراه امام خمینی شوید. به میدان امام خمینی که رسیدید، وارد بلوار نماز شوید و به میدان نیایش که رسیدید، وارد بلوار صیاد شیرازی شوید. پس از آن، وارد بلوار شیرودی شوید. همین مسیر را ادامه دهید تا به میدان طاق‌بستان برسید، سپس وارد جاده قدیم تهران شوید، به جگرکی رحمان که رسیدید، به سمت چپ بروید و همین مسیر را ادامه دهید تا به طاق بستان برسید.

در ضمن، در نزدیکی طاق بستان، جای پارک هم به‌راحتی پیدا می‌شود. اگر هم خواستید بنزین بزنید، پمپ بنزین فقط 1.4 کیلومتر تا آنجه فاصله دارد. 

 اگر هم نمی‌خواهید با ماشین شخصی به طاق بستان می‌توانید از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. ایستگاه اتوبوس طاق بستان در نزدیکی این مکان قرار دارد.

ساعت بازدید از طاق بستان در فصل تابستان، از ساعت 8 صبح تا 8 شب است و در زمستان، از ساعت 8 صبح تا 5 و نیم بعد از ظهر. هزینه‌ی بلیط برای گردشگران ایرانی 3 هزار تومان و برای گردشگران غیر ایرانی، 20 هزار تومان است. 

• در زبان کردی، به طاق بستان، طاق وه سان (به معنای طاق سنگی) می‌گویند.
• کف طاق بستان فرشی از جواهر پهن بوده که در زمان حمله‌ی اعراب، توسط آن‌ها به یغما رفته است.
• 
  
• متاسفانه طاق بستان هنوز در میراث یونسکو ثبت نشده است.

 چشم‌اندازی زیبا از طاق بستان و کوه‌های اطراف آن

طاق بستان، یادگار ارزشمندِ دوران ساسانیان، در دل کوهی نقش بسته است. طاق‌بستان دو طاق کوچک و بزرگ دارد. 

ایوان بزرگ طاق بستان، به ارتفاع 9 متر، عرض 7.5 متر و عمق 6.5 متر، در دوره‌ی خسرو دوم ساخته شده است. کنده‌کاری این ایوان لباس‌ها و طلا و جواهرات مرسوم در دوره‌ی ساسانیان را نشان می‌دهد و به همین دلیل، اهمیت زیادی هم دارد. در این حکاکی‌ها، صحنه‌ای از تاج‌گذاری خسرو پرویز، پادشاه ساسانی، دیده می‌شود.

در تصویر تاج‌گذاری، خسرو پرویز وسط ایستاده است، فروهر (یا موبد موبدان) در سمت راست پادشاه ایستاده و می‌خواهد تاج را بر سر شاه قرار دهد و در سمت چپ پادشاه، آناهیتا- ایزد بانوی آب‌ها و سمبل سبزی- ایستاده و در یک دستش سبوی آب، نماد برکت، و در دست دیگرش حلقه‌ی قدرت دارد و آن را به شاه تقدیم می‌کند. لباس پادشاه و فروهر شبیه هم هستند و شلوار، دستبند، پابند و کمربند پوشش‌های مشترک هر دوی آن‌هاست.

 زیرِ تصویرِ تاجگذاریِ خسرو پرویز، تصویرِ سواری بر اسب نیز نقش بسته است و هویتِ سوار مشخص نیست. این رزم‌جوی ناشناس نمادِ شکوه و قدرتِ شاهان ساسانی و ایرانیان است. البته برخی معتقدند که این سوار خسرو پرویز است سوار بر اسبپش «شبدیز». این سوار زره‌پوش با خود نیزه، نیزه‌دان، سپر، قمقمه‌ی آب دارد. 

به جز این‌ها، در دیوارهای جانبی ایوان بزرگ، صحنه‌ی شکار شاهی را می‌بینید. در سمت راست، صحنه‌ی شکار گوزن، در ابعاد 5.80 و 3.90 را می‌بینید. در این تصویر، فیل‌بانان، گله‌ی گوزن‌ها و خسرو پرویز سوار بر شبدیز را می‌بینید. در سمت چپِ تصویر، صحنه‌ی شکار گراز حک شده است. در این تصویر، پادشاه را در سه حالتِ آماده‌ی شکار، در حال شکار و بعد از شکار می‌بینیم. در تصورِ شکار گوزن، چند شتر را می‌بینیم که شکار را بر پشت خود حمل می‌کنند. جالب است بدانید که این تصویر اولین تابلوی سنگی در جهان است که اصول و قواعد نقاشی در آن رعایت شده است. 

در تصویر دیگر، صحنه‌ی شکار گراز را می‌بینیم؛ در این تصویر، فیل‌بانان دوازده فیل و دو سوار گرازها را به سوی نیزار می‌روند. در گوشه‌ای دیگر از این تصویر، پادشاه، نوازندگان زن، پاروزنان و خدمتکاران نیز حضور دارند. در ایوان بزرگ، به جز این‌ها، تصویری از فرشتگان بالدار، درختان و گیاهان نیز دیده می‌شود.

طاق‌بستان ایوان دیگری هم دارد که به ایوان کوچک مشهور است. در این ایوان، به ارتفاع 5.3 متر، عرض 5.8 متر، و عمق 3.5 متر، پیکره‌ی شاپور دوم و پسرش، شاپور سوم، حکاکی شده است. سنگ نگاره‌ی تاج‌گذاری اردشیر دوم، نهمین پادشاه  ساسانی، نیز در همین جاست. در این قسمت، کتیبه‌ به خط پهلوی نیز وجود دارد که نام پادشاه، پدرش و پدربزرگش روی آن حک شده است. 

در سمتِ راست ایوان کوچک، صحنه‌ی تاجگذاری اردشیر دوم حکاکی شده است که قدیمی‌ترین نقش برجسته‌ی طاق بستان است. در این نقش برجسته، اردشیر دوم، اهورامزادا، میترا یا زرتشت و یک اسیر جنگی مشاهده می‌شود. 

در کنار این‌ها، سنگ ‌نگاره‌ای متعلق به دوران قاجار وجود دارد که تصویر محمد علی میرزا، پسر فتحعلی شاه، روی آن نقش بسته است. این حکاکی زیبایی این اثر تاریخی ارزشمند را نیز زایل کرد. ناصرالدین شاه نیز در سفر به کرمانشاه، از این اثر بازدید کرد و آن را نازیبا خواند. در این تصویر، محمد علی میرزا کاملاً شبیه به پدرش است. در سمت راست محمد علی میرزا، پسرش، امام قلی میرزا (معروف به عین‌الدوله) ایستاده و در سمت چپ او، پسر بزرگترش، محمد حسین میرزا، ایستاده است. نفر چهارم نیز غلام او، آغا غنی، است. در این قسمت، شعری از «بسمل»، شاعر کرد، به خط نستعلیق حکاکی شده است. در این شعر، محمدعلی میرزا خسرو پرویز را دربان خود می‌داند، خود را موسی (ع) و طاق بستان را کوه طور. 

موزه سنگ طاق بستان نیز در همین محوطه قرار دارد و در آن، آثار متعلق به دوره‌ی ساسانیان و پس از آن به نمایش گذاشته شده است. نیم‌تنه‌ی خسرو پرویز، سر ستون‌های استفاده نشده، تابوت و کوزه‌های متعلق به دوره ساسانیان و بقایای کاخی متعلق به دوره‌ی قاجار از جمله آثار این موزه هستند.

طاق بستان خنک‌ترین جای شهر است و زیبایی آن فقط به این آثار تاریخی ارزشمند محدود نمی‌شود. درختانِ سرسبز، چشمه‌ی آب‌ و کوه‌های باشکوه این مکان دیدنی را به فضایی دل‌انگیز و مفرح تبدیل کرده‌اند. در این مکان، دریاچه‌ای زیبا، به نام سراب طاق بستان، قرار دارد که آب آن از چشمه تامین می‌شود. در محوطه‌ی طاق بستان، درخت چنار 700 ساله‌ای، به نام درخت رحمت، وجود دارد که می‌گویند آن را شیرین کاشته است. 

حالا به قسمت خوشمزه‌ی طاق بستان می‌رسیم. همانطور که می‌دانید، دنده کباب کرمانشاه بسیار محبوب و مشهور است. در طاق بستان نیز رستوران‌های زیادی وجود دارد که دنده کباب و سایر کباب‌ها را سرو می‌کنند. در میان این رستوران‌ها، دنده کباب حیدری، رضایی و جمشید از بقیه معروف‌تر و محبوب‌تر هستند. در محوطه‌ی طاق بستان غرفه‌های صنایع دستی و سوغاتی بسیاری وجود دارد و می‌توانید انواع سوغات کرمانشاه را از همین جا برای عزیزان‌تان خریداری کنید.

در ضمن، تماشای شب‌های طاق بستان را از یاد نبرید! طاق بستان به دلیل نورپردازی بسیار زیبایی که دارد، در شب بسیار دیدنی و دل‌انگیز است.