برنامه‌ی سفر به طبس

طبس با این‌که در منطقه‌ای کویری قرار گرفته و همه انتظار داریم جایی تقریبا خشک باشد، اما از پرآب‌ترین شهرهای کویری ایران است. این شهر از لحاظ جاهای دیدنی و تاریخی و جذابیت‌های یک شهر کویری با یزد رقابت می‌کرد اما همه چیز در زلزله‌ی سال 1357 به طور کلی ویران شد. دیگر خبری از آن خانه‌ها و عمارت‌های جذاب نبود با این حال اهالی‌اش توانستند دوباره سرپا بایستند و شهر را از نو بسازند. به خاطر همین است که متاسفانه در داخل شهر طبس جاذبه‌ی شاخصی نخواهید دید و تمامی راه‌ها به باغ گلشن و پلیکان‌هایش ختم می‌شود.

طبس در حال حاضر بخشی از استان خراسان جنوبی است، هرچند که در گذشته و تا سال 1391 بخشی از یزد بود. قبل از یزد هم باز بخشی از خراسان بزرگ بود. خلاصه که طبس در طول مدت حیاتش مدام بین یزد و خراسان پاس‌کاری شده.

برای رفتن به طبس چند راه دارید: وسیله‌ی نقلیه شخصی، اتوبوس، قطار و هواپیما. براساس هر سبک سفری که دارید و وسیله‌ی نقلیه‌ای که ترجیح می‌دهید می‌توانید به طبس بروید. مثلا اگر با خودروی شخصی راهی طبس شوید باید شبانه راه بیفتید. معمولا حرکت شبانه به سمت مقاصد از بهترین کارهایی است که برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه انجام می‌شود. اگر قرار باشد از تهران به طبس بروید، شبانه حرکت کنید تا صبح خیلی زود به خور و بیابانک برسید. تقریبا تمامی مسیرهای غربی ایران به سمت طبس از خور رد می‌شوند مگر اینکه شما از سمت شرق یا جنوب ایران به طبس بروید که طبیعتا باید دیدن خور را بعد از دیدن طبس بگذارید.

بعد از رسیدن به خور می‌توانید صبحانه‌ای بخورید که ما پیشنهاد می‌کنیم برای خوردن صبحانه به اقامتگاه نگارین بروید. بعد از صبحانه به مسیر ادامه بدهید تا پلی‌گون‌های نمک برسید. بعد از پلی‌گون‌ها، به دشت و دریاچه نمک خور خواهید رسید که حدود 200 کیلومتر ادامه دارد. بعد از آن، رمل‌ها را در دو طرف جاده می‌بینید. حدود 2 ساعت طول می‌کشد تا از خور به طبس برسید. البته اگر توقف در بین راه و لذت بردن از دریاچه نمک و رمل‌ها را حساب نکنیم.

بعد از رسیدن به طبس 2 راه دارید: می‌توانید در طبس اقامت کنید که اقامتگاه‌های بوم‌گردی ندارد و انتخاب‌های شما محدود به هتل‌ها خواهد شد یا این‌که بعد از دیدن باغ گلشن طبس به روستاهای نزدیک طبس مثل اصفهک یا کُریت بروید و اقامت کنید.

در طبس که هستید حتما به باغ گلشن و پلیکان‌هایش سر بزنید. این باغ از زیباترین چهار باغ‌های کویری ایران است. برای خوردن ناهار هم می‌توانید به یکی از رستوران‌های اطراف میدان طبرسی طبس بروید. بعد از طبس باید به سمت روستای اصفهک بروید که قبل از رسیدن به آن باید از روستای کریت هم دیدن کنید. کریت حدود 20 کیلومتر تا طبس فاصله دارد و از روستای جذاب منطقه است. جذابیت این روستا به بافت قدیمی تخریب‌شده‌اش است که حدود 1500 سال قدمت دارد. در زلزله‌ی سال 57 این قسمت از روستا با خاک یکسان شد و مردم روستا دست به بافت تخریب شده نزدند و به جای جدید امروزی نقل مکان کردند. البته به جز این قسمت باید از نخلستان‌های روستا، مزارع صیفی‌جات و سبزیجاتش هم بگوییم که بهترین عکس‌ها را می‌توانید از آن‌ها بگیرید.

اگر نتوانستید از کریت دل بکنید، می‌توانید در همینجا هم بمانید. اقامتگاه بوم‌گردی نخل و نرگس کریت انتخاب خوبی برای اقامت در روستاست. در غیر این صورت پیشنهاد می‌کنیم که به اصفهک بروید و شب را آنجا بمانید تا برای صبح روز دوم که قرار است به تنگه مرتضی علی بروید، مسیر نزدیک‌تری داشته باشید.

بعد از اقامت در اقامتگاه‌ بوم‌گردی اصفهک و خوردن صبحانه باید راهی تنگه مرتضی علی شوید. رفت و برگشت به تنگه‌ی مرتضی علی و پیمایش تنگه نصف روز طول می‌کشد. برای همین صبح خیلی زود راه بیفتید تا عصر هم به غروب زیبای اصفهک برسید. تنگه مرتضی علی و چشمه‌ی آب‌گرمش از جاذبه‌های طبیعی معروف طبس است. اینجا همانی است که گفتم وقتی در میان تنگه قدم بزنید، عبور آب سرد و گرم را همزمان روی پاهای‌تان حس می‌کنید. از ورودی تنگه تا چشمه حدود 5 کیلومتر باید پیاده‌روی کنید که بیشتر از داخل آب است. از آب همین چشمه برای مزارع و تامین آب باغ‌های روستاهای طبس استفاده می‌شود.

بعد از چشمه هم به طاق شاه عباسی می‌رسید که می‌گویند زمان ساختش به دوره‌ی صفوی برمی‌گردد. این سد به عنوان فشارشکن آب و پل زودگذر کار می‌کرده. مثلا این بند، طبس را در مقابل سیلاب‌ها حفاظت می‌کرده. در قسمت طاق بند هم نقشی از بز کوهی هست که می‌گویند شاید نمادی از درخواست فراوانی آب و نعمت بوده.

روز دوم سفرتان به آب‌بازی و پیمایش تنگه خواهد گذشت. بعد از آن توصیه می‌کنیم که حتما به روستای ازمیغان هم بروید. این روستا از روستاهای پرآب و سرسبز کویر است که به همین دلیل شالیزار هم دارد. یعنی در کنار نخلستان‌ها، مزارع برنج را هم می‌بینید. البته دیدن شالیزارها به زمان برداشت هم بستگی دارد که معمولا در اواخر مرداد تا شهریور انجام می‌شود.

صبح زود باید به سمت روستای بی‌نظیر نایبند بروید. دسترسی به این روستا راحت است و جاده‌ای آسفالته در پیش خواهید داشت. موقعیت جغرافیایی روستای نایبند خیلی جالب است؛ دقیقا بین دو کویر مهم ایران یعنی کویر لوت و کویر مرکزی ایران قرار گرفته. از آن طرف هم چشم‌انداز روستا با نخلستان‌ها و درخت‌های مرکبات ترکیب شده و منظره‌ی جالبی را برای عکاسی ایجاد کرده.

با این حال توصیه می‌کنیم که قبل از رسیدن به نایبند سری به «دیگ رستم» بزنید؛ چشمه‌ای آب‌گرم که آب آن از معادن اطراف می‌گذرد. چشمه‌ی دیگ رستم دو فضای روباز حوض‌مانند است که برای استفاده‌ی مردان و زنان ساخته شده. رستوران، سرویس بهداشتی و آلاچیق از امکاناتی است که برای استفاده‌کنندگان در نظر گرفته شده.

بعد از دیگ رستم به نایبند می‌رسیم؛ روستایی که به خاطر معماری پلکانی خانه‌هایش به ماسوله‌ی کویر معروف است و از آنجایی که سرسبز است، اگر از دور و بالا به آن نگاه کنید، فکر می‌کنید جزیره‌ای سبز در دل کویر ایجاد شده. مرکبات، خرما، توت، گندم و سبزیجات از محصولاتی است که در این روستا تولید می‌شود.برای اقامت در نایبند خوشبختانه اقامتگاه بوم‌گردی نایبند هست اما اگر نخواستید می‌توانید دوباره به اصفهک برگردید تا صبح فردا مسیرتان برای برگشت کوتاه‌تر شود.

صبح روز چهارم برای بازگشت برنامه‌ریزی کنید. اگر در روز اول نتوانستید خور و بیابانک را ببینید، می‌توانید در بازگشت اینجا را ببینید. برنامه‌ای که برای‌تان نوشتیم، شامل کال جنی نمی‌شد. کال جنی هم یکی دیگر از دیدنی‌های طبس است که نیاز به یک روز برنامه‌ی کامل دارد.