10 شهر تاریخی جهان را بشناسیم

تا حالا به این فکر کردید که به جز شهرهای ایران، چه شهرهایی در سراسر دنیا قدیمی و تاریخی هستند؟ یا این‌که این شهرها در گذشته چطور اداره می‌شدند و ساکنانش از چه راهی زندگی‌شان را می‌گذراندند؟ و سوال مهم‌تر این‌که آیا این شهرها هنوز هم زنده‌اند و مردمش به زندگی خود ادامه می‌دهند؟ از بهترین هدیه‌های سفر پیدا کردن جواب همین سوالات است. می‌فهمیم که چقدر پیشرفت کردیم، از چه راه‌هایی گذر کردیم تا به امروز به برسیم و  حتی از چه چیزهایی دست کشیدیم تا بتوانیم شهرهای امروزی را بسازیم. با هم راجع به 10 شهر تاریخی جهان می‌خوانیم که هنوز هم زندگی در آن‌ها جریان دارد. با اسمارتیز همراه باشید تا شهرهای تاریخی جهان را بشناسیم.

شهر تاریخی کوزکو که در ارتفاعات کوه‌های آند قرار دارد، زمانی پایتخت امپراتوری افسانه‌ای اینکا‌ها بود. از نحوه پیدایش این شهر اطلاعات زیادی در دسترس نیست، اما کارشناسان براین‌ باورند که این شهر به شکل حیوان مقدس اینکاها یعنی شیرکوهی یا همان پوما ساخته شده است. به هر طریق شواهد نشان می‌دهند که این شهر بر اساس اصول شهرسازی خاصی بنا شده است. کوزکو، هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ مناسبات اداری پیشرفته بود. از سرپرستان خانوار مالیات اخذ و صرف تولید زیرساخت‌های شهری، تأمین غذا و امنیت برای مردم در زمان نیاز می‌شد. این شهر همچنین مهد ریاضیات، نجوم و نظام‌های تقویمی بوده است. بسیاری از ویرانه‌های باستانی کوزکو در نزدیکی شهر امروزی کوزکو گردشگران را به خود جلب می‌کند.

شهر بندری اسکندریه پیش از تأسیس توسط اسکندر مقدونی در سال 331 پیش از میلاد، به خاطر موقعیت جغرافیایی مناسب در دلتای رود نیل شهر مهمی به حساب می‌آمد. در دنیای باستان، اسکندریه یکی از مراکز بزرگ علم و دانش بود و یکی از بزرگترین کتاب‌خانه‌های دنیا را داشت. این کتاب‌خانه پیش از آن‌که توسط ژولیوس سزار به آتش کشیده شود، نماد دست‌آوردهای بزرگ فکری و فرهنگی بود. اراتوستن، فیلسوفی که برای اولین با محاسباتش به گرد بودن زمین پی برد در این شهر زندگی می‌کرد. اهمیت شهر اسکندریه همچنان ادامه داشت، به شکلی که قرن‌ها بعد، دوباره به خاطر موقیعیت جغرافیایی‌اش در زمان عملیات‌های نظامی ناپلئون نقش مهمی ایفا کرد. امروزه می‌توان با قدم زدن در کوچه‌ و خیابان‌های شهر باستانی اسکندریه محل تلاقی فرهنگ شرق و غرب را در اوج تمدن کهن یافت.

آتن بدون شک در ساخت جهان کنونی غرب نقش اساسی دارد. آتن در سال‌ 1400 پیش از میلاد، شهری برجسته بود و به مدت هفت هزار سال خانه بسیاری از ساکنانش بود. آتن که یکی از دولت‌شهرهای یونان باستان بود، نقش حیاتی در فلسفه، درام، ادبیات و علم داشت. بخش مرکزی این شهر کانون گرم تبادلات فرهنگی و تجاری بوده است. ویرانه‌های نیایش‌گاه‌های باشکوه پارتنون و زئوس در آتن هر بازدیدکننده‌ای را به حیرت وادار می‌کند. آتن هنوز یک کلان‌شهر شلوغ‌ و پرهیاهو است که به داشتن فرهنگ، هنر، رسانه، سرگرمی، تجارت و سرمایه می‌بالد.

قدمت یکی از قدیمی‌ترین شهرهای جهان یعنی بنارس به قرن 11 پیش از میلاد باز می‌گردد. این شهر در ایالت پرادیش هند و در نزدیکی رود گنگ قرار دارد. براساس باور خیلی از هندی‌ها کسانی که در کنار رود گنگ می‌میرند زندگی جاودانه دارند. از این رو بسیاری از هندی‌ها برای مراسم تدفین به کنار این رود می‌آیند. به دلیل وجود معابد متعدد در شهر بنارس، این شهر به یکی از هفت شهر مقدس آئین هندوئیسم تبدیل شده. یکی از پرآوازه‌ترین جاذبه‌های این شهر، معبد طلایی است که در آن خدای هندو – شیوا – پرستیده می‌شود. شهر بنارس هنوز هم شلوغ و خوش‌رنگ و لعاب است. با سفر به بنارس می‌‌توان مراسمات محلی هنگام تولد یا وفات هندی‌ها را در کنار رودخانه گنگ دید و در کوچه‌پس‌کوچه‌های آن قدم زد.   

یکی از تاریخی‌ترین شهرهای اروپا که در گذر زمان به همان شکل اولش باقی مانده، پراگ در جمهوری چک است. در پراگ می‌توان نمایی از زندگی مردم قرون وسطی را مشاهده کرد. از چهره‌های سرشناس این شهر می‌توان به هنرمند معروف آلفونسو موخا و نویسنده سرشناس فرانتز کافکا اشاره کرد. موتزارت نیز از این شهر زیبا زیاد دیدن می‌کرد. فرهنگ بوهیمن در این شهر فراگیر و موسیقی محلی آن غنی است. یکی از انجمن‌های بزرگ و تاریخی یهودیت در این شهر فعالیت داشته است. قدیمی‌ترین ساعت نجومی دنیا که هنوز کار می‌کند، در قلعه پراگ نصب است. این شهر بخشی از امپراتوری اتریش-مجارستان و همچنین یکی از اعضای بلوک شوروی نیز بود. پس از استقلال جمهوری چک، پراگ تبدیل به یک شهر چندفرهنگی با مراکز تجاری بزرگ و رستوران‌های تحسین‌برانگیز شد. شهر امروزی پراگ با پشت‌بام‌های قرمزش یکی از شیک‌ترین شهرهای اروپاست.

قدمت بیجینگ به سه هزار سال پیش باز می‌گردد، اما تأثیر این شهر بر کشور چین به حدود هشت هزار سال قبل می‌رسد. بیجینگ یکی از چهار پایتخت تاریخی چین است. سلسله‌های مینگ و چینگ در این شهر شکل یافتند. رئیس مائو نیز در دوران انقلاب کمونیستی چین بیجینگ را پایتخت خود انتخاب کرد. آثار تاریخی فراوانی در این شهر هست که خیلی از آن‌ها هنوز کشف نشده. شهر ممنوعه که شامل مجموعه کاخ‌های باشکوه زمان سلسله چینگ است در بیجینگ قرار دارد. همچنین می‌توان قسمت زیادی از دیوار بزرگ چین را در این شهر دید. البته نباید از معابد متعدد چینی هم غافل شد. بیجینگ بخش عظیمی از تاریخ یکی از باشکوه‌ترین تمدن‌های بشری را در خود دارد. البته اگر امروزه به این شهر وارد شوید، با فضایی کاملاً مدرن روبرو خواهید شد.

شهردار اسبق برلین، این شهر را «فقیر، اما جذاب» خطاب کرد. خیلی‌ها این جمله را دلیل رشد برلین در چند سال اخیر می‌دانند. اما داستان شهر برلین عمیق‌تر از این حرف‌هاست. تاریخ این شهر بیش از آن‌ که دیدنی باشد، حس کردنی است. وقتی در خیابان‌هایش قدم می‌زدنید یا با مردمش صحبت می‌کنید، فضای بی‌تفاوتی، سادگی و به‌روز آن را حس می‌کنید و دقیقاً در همین میان یادتان می‌آید که چه‌‌ چیزهایی بر این شهر گذشته و ناخودآگاه مورمور می‌شوید. برلین که پایتخت آلمان نازی بود، در دوران جنگ‌ سرد به دو نیم تقسیم شد. پیش از این، دانش‌مندان و متفکران بزرگی مانند انیشتین و کارل مارکس از این کشور به جهان معرفی شدند. برلین حاصل جنبش‌های «ضدوضعیت موجود» و فرهنگ «تفریحات شبانه»‌ای است که مردمش به وجود آوردند. این شهر پرفرازونشیب از دل چنین گذشته‌ای ساخته شده که تاریخ غنی و البته کمی دردسرسازش آن را مشهور کرده است.

استانبول که در گذشته با نام قسطنطنیه شناخته می‌شد، یکی از گذرگاه‌های مهم تاریخ است. این شهر پس از سقوط روم باستان، پایتخت امپراتوری بیزانس شد. چون این شهر هم در مسیر «راه ابریشم» و هم در چهارراه دنیاست، تأثیرات زیادی از تمدن‌های مختلف پذیرفت. امپراطوری عثمانی تا قبل از انحلالش پس از جنگ جهانی دوم استانبول را پایتخت خود برگزید. از آن‌جا که سعی بر حفظ ظاهر و بناهای تاریخی شهر شده، هر کجا را نگاه کنی، تاریخ استانبول را خواهی یافت. عمارت نمادین ایاصوفیه که در زمان امپراتوری بیزانس کلیسا بود و در زمان عثمانیان به مسجد تبدیل شد، دلیلی بر قدمت و اهمیت این شهر در طول تاریخ است.

براساس یافته‌ها، ملکه دیدو شهر کارتاژ را در حدود سال 900 قبل از میلاد مسیح ساخت. این شهر در نهایت توسط امپراتوری روم در جریان جنگ‌های پونیک ویران شد. هرچند، رومیان به اهمیت استراتژیکی این شهر پی بردند و ژولیوس سزار دوباره آن را احیا کرد تا این شهر سرانجام به عنوان یک مستعمره شکوفا شود. متأسفانه، غارت این شهر به این‌جا ختم نشد. قوم وندال، کشورگشایان مسلمان، و امپراتوری بیزانس هر یک به نوبه خود این شهر را مورد هجوم قرار دادند. ویلا و حمام‌های رومی، معبد و قربانگاه توفت از جاذبه‌های گردشگری کارتاژ هستند. هنوز هم می‌توان از بندر پونیک زیبایی‌های دریای مدیترانه را دید.

بوستون یکی از قدیمی‌ترین شهرهای آمریکا است. اولین نخبه‌های آمریکا متعلق به این منطقه بودند. اولین دانشگاه ایالات متحده آمریکا، یعنی دانشگاه هاروارد در این جا بنا شد. هنوز هم بیش‌ترین تعداد دانشگاه در میان شهرهای آمریکا متعلق به بوستون است.
از منظر سیاسی نیز این شهر کانون انقلاب‌ آمریکا بود. در اصل همه راه‌ها به بوستون ختم می‌شود. ساختار ظاهری این شهر با خیابان‌های سنگ‌فرشی‌اش زیاد تغییر نکرده و هنوز شبیه یک انگلستان جدید است. با این حال، بوستون نسبت به گذشته پیشرفت فراوانی کرده و امروزه تبدیل به یک شهر مدرن و نو‌آور با فرهنگی پویا شده است.