برنامه‌ی سفر به رشت

برای سفر به رشت چندین راه دارید: اتوبوس، ماشین شخصی، پرواز هوایی و قطار. هرکدام‌شان مزایای خودشان را دارند. بعد از رسیدن به رشت، به نظر من بهترین نقطه برای شروع شهر‌گردی، میدان شهرداری رشت است. خودم هم وقتی اولین‌بار به رشت رسیدم، از همین‌جا شهرگردی‌ام را شروع کردم. تصورم از قلب شهر دقیقا همانی بود که بارها و بارها در ذهنم رویاپردازی کرده بودم: پیرمردهای گیلکی که کنار هم روی سکوهای محوطه‌ی میدان نشسته‌اند و از اتفاقات روزمره‌شان حرف می‌زنند، بچه‌هایی که با کبوترهای جلد میدان بازی می‌کنند و مهم‌تر از همه آسمانی ابری که هر لحظه امکان باریدنش هست.
متاسفانه بازدید از داخل ساختمان هتل ایران امکان‌پذیر نیست و فقط باید به دیدن نمای بیرونی‌اش بسنده کنید.   
حالا بعد از دیدن هتل ایران به آن سمت خیابان بروید تا ساختمان اداره‌ی پست رشت را ببینید. در قسمت غربی میدان شهرداری و کنار ساختمان شهرداری، کتابخانه‌ی ملی رشت قرار گرفته که به هیچ نهاد دولتی وابسته نیست. برای همین خرج و مخارجش از طریق حق عضویت اعضا و کرایه‌ی مغازه‌های وابسته به کتابخانه تامین می‌شود.
قبل از این‌که از میدان شهرداری بیرون بروید، بد نیست یک‌بار دیگر و به نشانه‌ی خداحافظی از میدان شهرداری به مجسمه‌ی میرزا کوچک‌خان که ابتدای خیابان سعدی قرار گرفته نگاهی بیندازید. مهندس رامین سعادت قرین حدود 20 سال پیش این مجسمه را به عنوان یادبودی برای سردار جنگل ساخت که در میدان شهرداری نصب شد.

البته اگر فرصتش را داشتید و شب به میدان شهرداری رفتید شانس دیدن گاری کبابی‌ها را دارید که معمولا از ساعت 10 شب به بعد اطراف میدان شهرداری بساط می‌کنند.
حالا وقتش رسیده از میدان بزنید بیرون و به سمت پیاده‌روی سنگ‌فرش علم‌الهدی بروید که میدان شهرداری را به سبزه میدان وصل می‌کند. سال 1310ه.ش این خیابان عریض ساخته شد تا محلی باشد برای تجمع فروشنده‌ها و مغازه‌دارها. برای همین اگر از یک محلی بپرسید که قدیم‌ها به این خیابان چه می‌گفتند، بدون شک پاسخ‌شان خیابان شانزدلیزه خواهد بود.
در این خیابان می‌توانید هم خرید کنید هم شکم‌گردی. مطمئنا چندین ساعت را باید برای گشت و گذار در این بخش شهر به خودتان اختصاص دهید. در طراحی و بازسازی خیابان علم‌الهدی از المان‌های متفاوتی استفاده شده که هرکدام‌ بخشی از زندگی روزمره‌ی گیلکی‌ها را نشان می‌دهند: خانمی پرتقال‌فروش، پیرمرد دوچرخه‌سوار، زن شالیکار و مردان ماهیگیر.
در جریان گشت و گذارتان در این پیاده‌رو حتما از دکه‌ها و مغازه‌های اطراف خوراکی بخرید. کلوچه، شیرینی، بستنی، ذرت مکزیکی، چای آلبالو، رشته خوشکار و ساندویچ فلافل از خوردنی‌های خوشمزه‌ی این خیابان است که با خوردن‌شان انرژی بیشتری می‌گیرید تا به شهرگردی‌تان ادامه دهید.
اگر به مسیرتان در پیاده‌روی علم‌الهدی ادامه دهید و از راه مستقیم منحرف نشوید، به سبزه‌میدان خواهید رسید که از قدیمی‌ترین میدان‌های رشت است. سبزه‌میدان قبل از اینکه به پارک تبدیل شود جایی بود که دو تا از محله‌های قدیمی رشت یعنی «استادسرا» و «کیاب» را به هم وصل می‌کرد و گورستانی بود برای مجرمان اعدامی عهد ناصرالدین‌شاه. بعدها محله سر و سامان گرفت، خیابان‌کشی شد و آنقدر اهمیت پیدا کرد که در سالیان بعد میرزا کوچک‌خان اعلامیه جمهوری‌اش را در همین‌جا خواند. در حال حاضر پارک سبزه‌میدان به جز فضای سبزش، کتابخانه‌ی عمومی هم دارد و در اطراف محوطه تندیس‌های از مشاهیر گیلانی مثل شیون فومنی، دکتر محمود بهزاد، پروفسور مجید سمیعی و پروفسور حسن اکبرزاده قرار گرفته.
برای خرید سوغاتی شمالی مثل گمج، گلدان سفالی، سفره و سبد حصیری مغازه‌های آپیرسرا جای خوبی است. اگر هم به خانه‌های قدیمی علاقه داشته باشید یا اینکه دوست دارید حال و هوای محله‌های قدیمی رشت را بدانید، پیرسرا بهترین جاست. اینجا پر است از خانه‌های قدیمی، مغازه‌های نجاری، خراطی و چلنگری و پرنده‌فروشی که دیدن‌شان 2 یا 3 ساعتی وقت می‌گیرد. به جز این‌ها باید از گرمابه‌ی گلزار هم بگویم که در سمت راست خیابان پیرسرا ساخته شده و ورودی کاشیکاری جذابی دارد. سال ساختش 1334ه.ق است، یعنی دوره‌ی احمدشاه قاجار اما متاسفانه داخل حمام چیزی نمانده و تنها کسی که می‌تواند اطلاعات کاملی از این حمام به شما بدهد، «آقای گیاه رنگ‌خواه» است که صاحب عطاری کنار گرمابه است. جد او «مشهدی عبدالله گیاه رنگ‌خواه» صاحب حمام گلزار بوده که «گیاهی» هم صدایش می‌کردند.
حالا سراغ خیابان استادسرا می‌رویم که فاصله‌ی تقریبا 900 متری با خیابان پیرسرا دارد و دسترسی به آن خیلی راحت است. با ماشین از خیابان پیرسرا به خیابان طالقانی بروید و در یکی از خیابان‌های معلم یا انوشیروان به سمت راست بپیچید یا اینکه با پای پیاده همین مسیر را ادامه دهید که حدود 10 دقیقه زمان می‌برد. البته اگر تصمیم گرفتید که از همان میدان شهرداری به استادسرا بروید باید در میدان شهرداری وارد خیابان سعدی شوید. در خیابان سعدی هم به مسیر ادامه بدهید تا به استادسرا برسید. قدم زدن در خیابانی که روزگاری خانه‌ی هوشنگ ابتهاج، محمود نامجو و میرزا کوچک‌خان بوده به خودی خود هیجان‌انگیز است. در همین خیابان موسیو آرسن ارمنی زندگی می‌کرده که ایده‌ی اولین خانه‌ی سالمندان ایران و مرکز حمایت از حیوانات به فکرش رسیده و عملی‌شان کرده.
مهم‌ترین خانه‌ی خیابان استادسرا، خانه‌ی میرزا کوچک‌خان است که از ساعت 8:30 صبح تا یک بعد ازظهر و از 3 بعدازظهر تا 9 شب باز است. می‌توانید برنامه‌ی بازدیدی‌تان را طوری تنظیم کنید که صبح خیلی زود به اینجا بروید یا اینکه به عنوان حسن ختام پایان روز شهرگردی‌تان روی موزه و خانه‌ی میرزا کوچک‌خان حساب باز کنید.

به نظرم حیف است که در روز دوم و قبل از دیدن بازار بزرگ رشت، کلیسای شهر را نبینید. در همان خیابان استادسرا که درباره‌اش گفتیم اگر به سمت خیابان سعدی برگردید، به کلیسای مسروپ مقدس (Church of the Holy Mesrop) می‌رسید. معماری این کلیسا با آن صلیبی که بالای گنبد مخروطی‌اش قرار گرفته از دور هم مشخص است و نیازی نیست خیلی جستجو کنید. همه روزه به غیر از یکشنبه‌ها از ساعت 8 صبح تا 5 بعدازظهر می‌توانید برای بازدید کلیسا وقت بگذارید.
حالا که کلیسای مسروپ را دیدید، دیگر وقتش رسیده که بازار بزرگ رشت بروید. از کلیسا که بیرون آمدید، خیابان سعدی را به سمت جنوب ادامه دهید تا به بازار بزرگ رشت برسید. اینجا همان بازاری است که عکس‌هایش در اینستاگرام دل همه‌ی عاشقان رشت را برده. زیتون‌فروش‌ها، ماهی‌فروش‌ها و گاری‌های پر از سبزیجات و میوه متداول‌ترین تصاویری هستند که همه‌مان از این بازار در ذهن داریم. همه جا پر از رنگ است، پر از بو و حس خوب زندگی که وسوسه‌تان می‌کند چند دقیقه بایستید و به اطراف نگاه کنید.
با اینکه بازار بزرگ رشت بیشتر برای خرید است و در بخشی دیگر به طور مفصل درباره‌اش حرف می‌زنم، اما دلم نیامد به عنوان جاذبه‌ از آن اسمی نبرم. پس حتما به عنوان یک جاذبه‌ی مهم رشت، روی بازار بزرگ رشت حساب کنید.
خوردن رشته خوشکار، نوشیدن چای در استکان کمر باریک و نشستن در قهوه‌خانه‌های قدیمی دور و بر بازار حس خیلی خوبی به شما می‌دهد.
بعد از گشت و گذار در قسمت مرکزی شهر و بازار رشت بهتر است به باغ محتشم هم سر بزنید. باغ محتشم یا پارک شهر رشت، اصلی‌ترین و قدیمی‌ترین پارک شهر است که در سال 1241ه.ش احداث شد. اکبرخان بیگربیگی، صاحب زمین پارک شهر رشت از مالکان دوره‌ی ناصرالدین شاه بود که باغ بزرگی در همین قسمت شهر برای استراحت و تفریح ساخت. بعد از فوت اکبرخان، باغ به دخترش رسید یعنی همسر محتشم‌الملک. محتشم هم برای زیباسازی باغ همسرش تلاش زیادی کرد و عمارتی کلاه فرنگی هم در آن ساخت.
اگر زمان کمی برای باغ محتشم در نظر گرفته‌اید، توصیه می‌کنم به پارک ملت رشت هم سر بزنید که خود رشتی‌ها به آن سیاه باغ می‌گویند. حتی می‌توانید در همین پارک چادر بزنید، چون امکانات رفاهی خوبی برای کمپینگ دارد. آکواریوم بزرگی هم که در پارک ملت وجود دارد شما را با ماهی‌های کمیاب تزئینی شمال و جنوب کشور آشنا می‌کند که حدود 680 گونه ماهی در این آکواریوم نگهداری می‌شود.