چگونه تورلیدر شوم؟

این روزها که سفر علاقه‌مندان زیادی به خود جذب کرده و بازار سفر حسابی رونق گرفته، افراد بیشتری سودای تور لیدر شدن و ورود به دنیای حرفه‌ای گردشگری را در سر می‌پرورانند. ما در این قسمت آکادمی سفر، به سراغ اردلان فروتن رفته‌ایم تا از تجاربش در دنیای تور لیدری برایمان بگوید. بنابراین اگر به تور لیدر شدن علاقه‌مندید اما نمی‌دانید از کجا باید شروع کنید، با این مطلب همراه باشید تا با رمز و راز این حرفه‌ی جذاب بیش‌تر آشنا شوید.

اردلان فروتن را بیشتر بشناسیم:

اردلان فروتن، هم تور لیدر رسمی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری است و هم علی‌رغم جوان بودن تجربه‌ی برگزاری تورهای متعدد در شرکت‌های معتبر گردشگری را دارد. اردلان دانشجوی کارشناسی مترجمی زبان بود که به واسطه‌ی یکی از دوستانش با دوره های تور لیدری آشنا شد. علاقه به سفر و فعالیت‌های طبیعت‌گردی او حالا فرصت بروز پیدا کرده بود. بنابراین به مؤسسه‌ی آوای طبیعت پایدار رفت و دوره‌های تورلیدری‌اش را با موفقیت گذراند. اردلان بعد از گرفتن کارت راهنمای گردشگری از سازمان میراث فرهنگی به صورت رسمی به فعالیت در این حرفه مشغول شد. برگزاری و مدیریت تورهای مختلف داخلی، ورودی(incoming) و خروجی(outgoing) از سوابق درخشان او در این حرفه به شمار می‌رود.

تور لیدر کیست؟

تور لیدر کسی است که مسئولیت سفر، اجرای برنامه‌ها و هدایت برنامه‌ی سفر طبق چارت آژانس گردشگری را بر عهده دارد. اگرچه در ایران تور لیدر و راهنمای تور در عمل تفاوتی با هم ندارند اما در ادبیات جهانی تور لیدر به کسی گفته می‌شود که در مورد کشور مقصد اطلاعات دارد و هماهنگی هتل، رستوران و رعایت زمان‌بندی بازدیدها بر عهده‌ی اوست.
از طرفی guide یا راهنما کسی است که بیشتر قدرت مدیریت بحران و حل مسأله‌ دارد. از طرفی دادن اطلاعات در مورد سایت‌های مورد بازدید و شناخت مسیر از وظایف راهنمای تور به شمار می‌رود. همانطور که گفته شد، افرادی که در ایران فعالیت می‌کنند، اکثرا guide هستند و هر دو وظیفه را با هم انجام می‌دهند.
   

چه کسانی می‌توانند تور لیدر شوند؟

مثل تمام مشاغل دنیا، تور لیدر شدن هم پیش‌نیازهایی دارد که بهتر است قبل از ورود به این رشته از آن‌ها آگاه شوید. در واقع کسی که می‌خواهد تور لیدر شود بهتر است:
•    علاقه‌مند به سرویس دهی باشد و از کمک کردن به دیگران امتناع نکند.
•    روحیه‌ی اجتماعی داشته باشد و از تعامل با افراد لذت ببرد.
•    Moody نباشد و روحیات اخلاقی پایداری داشته باشد.
•    صبور باشد و زود عصبانی نشود.
•    قدرت حل مسأله داشته باشد و بتواند بحران‌های پیش آمده را به خوبی مدیریت کند.
•    به سفر علاقه‌مند باشد؛ نمی‌شود به تور لیدر بودن فکر کرد اما عاشق و دلباخته‌ی سفر نبود. بنابراین هر شخصی که به کار کردن در این حرفه فکر می‌کند باید تجارب مختلفی از سفرهای متنوع داشته باشد. این تجارب به فرد کمک می‌کند تا شرایط سفر گروهی را بیشتر درک کند و پتانسیل‌های خود را بشناسد.
•    شرایط جسمانی خوبی داشته باشد؛ از آن‌جا که تورلیدری ارتباط مستقیمی با فعالیت‌های فیزیکی دارد، برخورداری از قدرت جسمانی خوب از پیش‌شرط‌های ضروری این حرفه محسوب می‌شود.
•    با زبان انگلیسی آشنا باشد؛ میزان تسلط تور لیدر بر زبان انگلیسی با توجه به نوع دوره‌ای که می‌خواهد بگذراند متفاوت است. برای مثال کسی که می‌خواهد تور لیدر incoming شود نه ‌تنها باید بر زبان انگلیسی مسلط باشد بلکه با تسلط بر دو یا چند زبان دیگر می‌تواند در دنیای رقابتی این حرفه جایگاه بهتری از آن خود کند.
•    اگرچه دامنه‌ی سنی نمی‌تواند محدودیتی برای فعالیت در این حرفه باشد اما بازه‌ی سنی 20-35 سالگی، بهترین بازه‌ی سنی برای فعالیت در این حرفه محسوب می‌شود.

می‌خواهم تور لیدر شوم، از کجا شروع کنم؟

به عنوان اولین قدم، به یک مؤسسه‌ی آموزشی رسمی بروید و در دوره تورلیدری خود ثبت‌نام کنید. خوشبختانه علاوه بر سازمان فنی‌وحرفه‌ای، مؤسسات متعدد دیگری هم در این حوزه فعالیت دارند که حتی بعضی دوره‌ها را به صورت آنلاین برگزار می‌کنند. بعضی از این مؤسسات عبارتند از:
•    مؤسسه‌ی آوای طبیعت پایدار
•    مؤسسه طبیعت
•    آوای جلب سیاحان
•    ارسباران

برای تور لیدر شدن چقدر باید هزینه کنیم؟

شرکت در دوره‌های راهنمایان گردشگری (هر دوره به صورت جداگانه)، حدودا 2 تا 3 میلیون تومان هزینه دارد. هزینه‌ی آزمون جامع سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و دریافت کارت هم به صورت جداگانه و با توجه به نرخ مصوب سالانه‌ی این سازمان تعیین می‌شود.

تورلیدری چه انواعی دارد؟

تورلیدرها در گرایشات مختلفی می‌توانند فعالیت داشته باشند که علاقه در انتخاب آن‌ها حرف اول را می‌زند:
•    راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی
•    راهنمایان طبیعت‌گردی
در یک تقسیم بندی دیگر، تورلیدرها به National، International و Local تقسیم می‌شوند. این تقسیم‌بندی بیش‌تر از این جهت اهمیت دارد که بنا به مقتضیات شرایط بتوان بهترین انتخابرا داشت. برای مثال در کشور هند به دلیل گستردگی و تنوع فرهنگی قسمت‌های مختلف آن، راهنمایان National خیلی نمی‌توانند فعالیتی داشته باشند، بنابراین به راهنمایان Local نیاز بیشتری احساس می‌شود.

تورلیدری چه دوره‌هایی دارد؟

حالا که با انواع تورلیدری آشنا شدید، وقت آن است که با دوره‌های آموزشی که در هر گرایش خواهید گذراند آشنا شوید. این دوره‌ها عبارتند از:
• دوره‌ی راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی: فرایند آموزشی این دوره حدودا 6-8 ماه طول خواهد کشید. معماری ایران و جهان، شناخت اماکن تاریخی، نقشه‌خوانی، شناخت روحیات ملل، شناخت موزه‌ها و فنون راهنمایان بخشی از دروس این دوره هستند. همچنین بعضی مؤسسات بخشی از این کلاس‌ها را در قالب سفرات آموزشی برگزار می‌کنند تا فراگیران به درک مناسب‌تری از دروسی که مطالعه می‌کنند برسند.
• دوره‌ی راهنمایان طبیعت‌گردی: فرایند آموزشی این دوره به بازه‌ی زمانی حدودا 8 الی 10 ماهه نیاز دارد. در این دوره‌ی جذاب افراد با گذراندن دروس پایه و تخصصی اطلاعات جامعی درباره‌ی طبیعت ایران، پستانداران، گیاهان، پرندگان، آبزیان، نجوم، فنون بقا در طبیعت و فنون تورگردانی پیدا خواهند کرد. دروس آشنایی با جاذبه‌های تاریخی-فرهنگی ایران، شناخت روحیات ملل، به علاوه‌ی دروس پایه از جمله دروس مشترک بین هر دو گرایش هستند. بخشی از کلاس‌های این دوره هم به فراخور محتوایشان در طبیعت و همراه با استاد راهنما برگزار می‌شود.

یک تورلیدر به چه تجهیزاتی نیاز دارد؟

•    قلم و دفتر؛ شاید بگویید گوشی‌های تلفن همراه این روزها جای قلم و دفتر را گرفته‌اند. اما نمی‌شود همیشه به این گوشی‌ها اعتماد کرد. پس برای اطمینان و دسترسی بهتر به اطلاعات ضروری حتما این دو وسیله راه به همراه داشته باشید.
   واکی تاکی؛ وجود این بیسیم‌ها مخصوصا در تورهای طبیعت‌گردی بسیار کمک‌کننده می‌باشد.
•    قطب‌نما؛  وجود قطب‌نما به خصوص در دوره‌های طبیعت‌گردی از واجبات به شمار می‌رود.
•    پوشش مناسب: تورلیدری، حرفه‌ای پر فعالیت به شمار می‌رود. بنابراین باید از لباس‌ها و کفشی استفاده کنید که مناسب پیاده‌روی‌های طولانی باشد.
•    کارت تورلیدری و مدارک سفر؛ این مدارک نشانگر رسمی بودن فعالیت شما به عنوان تورلیدر است، پس هرگز آن‌ها را فراموش نکنید.
•    کیف کمک‌های اولیه؛ داشتن این کیف برای هر تورلیدری ضروری است اما راهنمایان طبیعت‌گردی باید وسایل مفصل‌تری در این زمینه داشته باشند.
•    دوربین عکاسی و باتری‌های اضافه؛ اگرچه داشتم این دو مورد الزامی نیست اما می‌تواند در بهبود کیفیت تورها مؤثر باشد.

تورلیدری چه آینده‌ی شغلی دارد؟

بعد از گذراندن موفق دوره‌های آموزشی راهنمایان و کسب نمره‌ی قبولی در آزمون‌های داخلی این مؤسسات، گواهینامه‌ای به شما اعطا می‌شود. بعد از گرفتن این گواهینامه و سپری شدن بازه‌ی زمانی 6 ماهه، می‌توانید در آزمون جامع سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شرکت کنید. شرکت در این آزمون شرایط دارد که عبارتند از:
•    داشتن حداقل مدرک لیسانس در هر رشته‌ای
•    عدم سوء پیشینه
•    عدم سابقه‌ی کیفری
•    عدم اعتیاد

•    زیاد سفر کنید: کسی می‌تواند یک تورلیدر موفق بشود که اهل سفر باشد. سفر کردن به شما کمک می‌کند تجربه‌های ارزشمندی به دست بیاورید که تقریبا از هیچ منبع دیگری قابل دستیابی نیست. بنابراین سفر  را در اولویت زندگی خود قرار دهید.
•    اطلاعاتتان را بالا ببرید: بخوانید، بپرسید، ببینید و تجربه کنید. اطلاعات خوب برگ برنده‌ی شما در این حرفه به شمار می‌رود. پس سراغ منابع مختلف بروید و سعی کنید اطلاعات مفید و جامعی در حوزه‌ی فعالیتتان به دست بیاورید.
•    جسارت داشته باشید: برای گرفتن کار در دنیای رقابتی این روزها باید جسارت داشته باشید و سماجت به خرج دهید، در غیر این صورت هیچ مؤسسه و سازمانی به شما اعتماد نخواهد کرد.

آیا با کارت تورلیدری می‌توان در خارج از ایران هم کار کرد؟