قلعه دختر ساوه (قیز قلعه)

شهر ساوه از زمان ساسانیان و حتی قبل از آن به عنوان یک راه ارتباطی میان شهرهای مهم کشور از جمله اصفهان و کاشان، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده است. علاوه بر این، به دلیل موقیعت جغرافیایی، این شهر به یک نقطه استراتژیک در زمان جنگ‌ها نیز تبدیل شده بود. این میزان اهمیت باعث شد قلعه‌ها، سدها، مساجد و سایر ابنیه‌های تاریخی توسط حکومت‌ها و شاهان مختلف در این شهر ساخته شود. قلعه دختر ساوه که بین محلی‌ها به قیز قلعه نیز مشهور است، جزو مهم‌ترین جاذبه‌های شهر تاریخی ساوه و استان مرکزی است.
هرچند قسمت‌های کمی از این اثر تاریخی ارزشمند به جای مانده، اما همین باقی مانده نیز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. سال‌هاست که محققان و تاریخ شناسان متعددی بر روی این بنا تحقیق می‌کنند و هر بار نیز نکات جدید و جالبی از این اثر مهم استخراج می‌شود. به همین دلیل نیز هر سال هزاران گردشگر داخلی و خارجی برای دیدن قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) به ساوه سفر می‌کنند. در ادامه این متن اسمارتیز اطلاعاتی را در اختیارتان می‌گذاریم که شما را مشتاق دیدار این قلعه اسرار آمیز خواهد کرد.

بهترین زمان برای بازدید از قلعه دختر ساوه (قیز قلعه)

بهترین زمان سفر به شهر ساوه زمانی است که بتوانید مشهورترین محصول این شهر را در بهترین حالت خود نوش جان کنید. درست حدس زدید! منظور من هم انار ساوه است. ساوه شهری است نیمه بیابانی که تابستان‌های بسیار گرم و خشکی دارد. به همین دلیل توصیه می‌کنم تابستان را بی خیال سفر به ساوه شوید. در عوض اوایل آبان را برای این کار انتخاب کنید که فصل برداشت انارهای سرخ نوبرانه ساوه است. حتی حرفش هم دهن را آب می‌اندازد!
اگر انار دوست ندارید! برای دیدن قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) ماه اردیبهشت یا اواخر شهریور نیز مناسب است. در این ماه‌ها طبیعت شهر سرسبز و آب و هوا بسیار دلپذیر است. هوا که مناسب باشد شما می‌توانید جاذبه‌های دیگر این شهر مانند مسجد جامع ساوه را نیز ببینید.

آدرس و راه‌های دسترسی به قلعه دختر ساوه (قیز قلعه)

آدرس: استان مرکزی، 24 کیلومتری جنوب غربی ساوه، روستای قیز قلعه
قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) در روستایی به همین نام و نزدیک به سد الغدیر قرار دارد. برای دسترسی به قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) از سمت ساوه یا همدان می‌توانید اقدام کنید. باتوجه به شهرت این بنای تاریخی حتی با یک بار پرسیدن از افراد محلی نیز می‌توانید به راحتی به قیز قلعه برسید. تنها راه دسترسی به قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) جاده مخصوص روستای قیز قلعه است.
اگر از سمت ساوه راه خود را شروع می‌کنید، باید از بولوار نماز وارد جاده ساوه – همدان شوید. در این جاده پس از طی 6 کیلومتر به بریدگی جاده سد الغدیر – تفرش می‌رسید. وارد این جاده شوید و تا رسیدن به روستای آسیابک بند راه را ادامه دهید. جاده قیز قلعه در انتهای همین روستا قرار دارد. وارد این جاده شوید. از ابتدای این جاده تا قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) تنها 15 دقیقه راه است.
دقت داشته باشید که از ابتدای روستای آسیابک بند تا خود قیز قلعه جاده خاکی است. علاوه بر این، در مسیر خود باید از یک رود کم عمق نیز عبور کنید. پس در صورت امکان با ماشین آفرود وارد این جاده شوید. در غیر این صورت می‌توانید از سمت روستای سرخ دره مسیر خود را ادامه دهید. در هر دو مسیر قلعه از روی تپه‌های بلند روستای قیز قلعه پیداست.

هزینه بلیط و ساعات دسترسی

هزینه بلیط: برای بازدید از قیز قلعه نیازی به پرداخت هزینه ورودی نخواهید داشت. بازدید از این مکان برای همه رایگان است.
ساعات دسترسی: قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) هر روز هفته از ساعت 7 الی 18 برای بازدید عمومی در دسترس است.

 دانستنی‌های قبل از دیدن قلعه دختر ساوه (قیز قلعه)

قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) قدمت بسیار زیادی دارد. این بنای مهم در زمان ساسانیان ساخته شده است. این قلعه در نوک بلندترین قله این منطقه ساخته شده تا به تمامی محیط اطراف مشرف باشد و دید کاملی از دشت ساوه (دریاچه ساوه) برای مقامات منطقه فراهم کند. دلیل اهمیت بنا نیز استراتژیک بودن آن است.
در ساخت قلعه دختر ساوه (قیز قلعه) دقت بسیار زیادی به خرج داده شده است. در این بنا یک ورودی اصلی در غرب سازه برای محل رفت و آمد مقامات قلعه و یک ورودی مخفی نیز برای رفت و آمد محافظان و نگهبانان تعبیه شده است.
به منظور اینکه تمامی راه‌های عبوری منتهی به قلعه بسته شود، در جهت شرق، غرب و شمال همه دیوارها به صورت پرتگاه ساخته شده‌اند. علاوه بر این، برای بستن هرگونه راه احتمالی نیز بالای دیواره دروازه با سنگ و ساروج بسته شده است.
برای دسترسی به قلعه پنج راه پله در سمت پشتی قلعه و دو راه پله در غرب بنا وجود داشته که راه پله‌های پشتی برای کارکنان قلعه و راه پله غربی برای مقامات قلعه در نظر گرفته شده بود. تاریخ شناسان و معمارانی که بر روی این بنا تحقیق کرده‌اند، پی برده‌اند که ساختمان اصلی قلعه نیز از دو بخش اصلی دژ دفاعی و قصر تشکیل شده است. همچنین برخی از آنها معتقدند که ساختمان قصر بیش از یک طبقه بوده و احتمالاً طبقه دوم و سومی نیز داشته.
دور تا دور قیز قلعه چهار برج دیده بانی وجود داشته که اهمیت زیاد این بنا را بازگو می‌کند. همه اتاق‌های درون قلعه نیز به صورت تو در تو ساخته شده و بهم راه داشته‌اند. همه این موارد نشان می‌دهد که نقطه‌ای که قیز قلعه بر آن نهاده شده اهمیت بسیار زیادی برای حاکمان ساسانی داشته است. از جالب‌ترین بخش‌های اطراف قلعه دختر ساوه، حفره‌های متعدد برای ذخیره سازی آب و لوله‌های سفالی شکسته اطراف آن است. این موضوع نشان می‌دهد که در اطراف این قلعه یک شبکه آبرسانی و فاضلاب وجود داشته که امروزه نیست.
قلعه دختر ساوه در سال 1379 توسط سازمان میراث فرهنگی به عنوان میراث ملی به ثبت رسید. قلعه دختر ساوه نه تنها در دوره ساسانی بلکه پس از آن نیز در مواقه استراتژیک و حساس جنگی مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما پس از خشک شدن دریاچه ساوه این قلعه نیز کم کم از چشم حاکمان زمانه افتاد و کارایی خود را از دست داد.
در اطراف قلعه دختر ساوه دو رودخانه در ضلع شرقی و غربی وجود دارد که رودخانه شرقی دائمی و رودخانه غربی فصلی است. از زمان احداث این قلعه دختر آب روستای قیز قلعه از همین دو رودخانه تأمین می‌شده و هنوز هم می‌شود.

راهنمای بازدید از قلعه دختر ساوه

قلعه دختر ساوه در بالاترین نقطه مشرف به روستای قیز قلعه و دشت ساوه قرار دارد. قسمت اعظم این بنا در طی گذشت سال‌ها و سوانح طبیعی از بین رفته است. اما هنوز هم بخش‌هایی از آن به جا مانده که هر سال گردشگرانی را از سراسر ایران و جهان به سمت خودش جذب می‌کند.
اطراف قلعه دختر ساوه راه پله‌هایی برای بالا رفتن از صخره‌ها وجود دارد. اما این راه پله‌ها کامل نیست و اکثر آن‌ها فرو ریخته‌اند. به همین دلیل باید کمی برای رسیدن به ساختمان اصلی قلعه باید کوهنوردی کنید. پس حتماً یک کفش راحت برای بالا رفتن از صخره‌های شیب دار اطراف قیز قلعه همراه خود داشته باشید.
اگر تلاش کنید و خود را به بالای قله و سازه اصلی قلعه دختر برسانید، مزد تلاش خود را خواهید گرفت، چرا که از این نقطه تمامی دشت ساوه تا جاده ساوه – همدان را نیز زیر پای خود دارید. اگر هوا با شما یار باشد می‌توانید از چشم انداز زیبای پیش روی خود تصاویر زیبایی ثبت کنید. در راه رسیدن به قیز قلعه اگر از روستای سرخده عبور کنید می‌توانید دو پل تاریخی که در زمان صفویان در این منطقه ساخته شده‌اند نیز دیدن کنید. پس از اینکه فتح قلعه دختر را به اتمام رساندید! به سراغ سد الغدیر ساوه بروید و در آب و هوای مطلوب آن کمی استراحت کنید.