جاهای دیدنی فیروزکوه

فیروزکوه ییلاق تهران‌نشینان است. جاهای دیدنی فیروزکوه مانند تنگه واشی معروف و تنگه‌ی میشینه مرگ، سال‌هاست پناه‌گاه گرمای تابستان برای مسافران هستند. حتما در اخبار عبارت «فیروزکوه با دمای منفی 20 درجه زیر صفر، سردترین شهر کشور» را شنیده اید؛ عبارتی که زمستان‌ها این شهر دامنه‌ی البرز را غیرقابل سفر می‌کند اما تابستان‌ها مردم را از سرتاسر کشور برای دیدن جاهای دیدنی فیروزکوه به این منظقه‌ی زیبا و خوش‌آب و هوا می‌کشاند.

شهر فیروزکوه در فاصله 143 کیلومتری تهران و در ارتفاع 1930 متری از سطح دریا قرار دارد و از شهرهای باستانی استان تهران است و به همین دلیل کاروانسراهای مختلفی دارد که از جاهای دیدنی فیروزکوه محسوب می‌شوند. علاوه بر این، به دلیل شرایط توپوگرافی خاص شهر، زیستگاه‌های مهم حیات‌وحش از جاهای دیدنی فیروزکوه به شمار می‌آیند که تنوع جانوری فراوانی دارند، با این حال به عنوان منطقه‌‌ی شکار ممنوع، از آن‌ها محافظت می‌شود. در ادامه با چند مورد از معروف‌ترین و خاص‌ترین جاهای دیدنی فیروزکوه آشنا می‌شویم؛ با اسمارتیز همراه باشید.

اگر از شما بپرسند معروف‌ترین تنگه‌ی منطقه‌ی شمالی کشور کجاست چه می‌گویید؟ این سوالی‌ست که برای اکثر مردم تهران، بی درنگ اسم تنگه‌واشی را تداعی می‌کند. تنگه‌واشی که از جاهای دیدنی فیروزکوه است در 17 کیلومتری فیروزکوه قرار دارد و رودخانه‌ای کم‌عمق همواره در آن جریان دارد. برای رفتن به‌تنگه‌واشی بهتر است آمادگی بدنی لازم را داشته باشید و از کوله‌ی ضدآب هم غافل نشوید زیرا قرار است سه کیلومتر در دل کوه و از لابه‌لای سنگ‌های کف رودخانه، در‌حالی‌که آب تا زانوهایتان می‌رسد پیاده‌روی کنید تا به آبشار زیبای 15متری انتهای مسیر برسید و بین راه هم کتیبه‌ی 185 ساله‌ی به‌جا مانده از دوران فتح‌علی شاه قاجار را ببینید. البته در این بین، یک استراحت کوتاه بین دو قسمت تنگه‌واشی، یعنی دشت ساواشی خواهید داشت.

اگر آب آشامیدنی یا میان‌وعده‌ی سبک همراه خود ندارید بهتر است از رستوران ابتدای تنگه‌ی اول، وسایل مورد نیاز خود را تهیه کنید. هم‌چنین دست‌فروشان زیادی در ابتدای مسیر، بساط دمپایی‌فروشی پهن کرده‌اند و الحق که شم بازاریابی بی‌نظیری دارند زیرا اکثر گردش‌گران تنگه‌واشی از آوردن کفش و دمپایی مناسب غافلند و مجبورند دمپایی‌های انگشتی مخصوص عبور از رودخانه را از این دست‌فروشان خریداری کنند. به دلیل سرمای همیشگی آب جاری در این تنگه، اکثرا ماه مرداد را برای سفر به تنگه‌واشی انتخاب می‌کنند. گرچه شرایط عبور از تنگه‌واشی سخت و نیازمند پیاده‌روی طولانی‌ است که برای افراد کم‌توان به‌هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، با این‌حال وجود اسب و قاطر در ابتدای مسیر برای کسانی که توانایی گذشتن از دره را ندارند نور امید است. توصیه‌ی آخر این‌که از ضدآب بودن کوله یا کیف خود مطمئن شوید تا در انتهای مسیر با گوشی موبایل خیس‌شده مواجه نشوید.

در انتها بهتر است بدانیم نام این تنگه که از معروف‌ترین جاهای دیدنی فیروزکوه است از کلمه‌ی گیلکی واش به معنای چمن گرفته شده است.

آدرس تنگه‌واشی: 2 کیلومتری جاده فیروزکوه از سمت تهران، 10 کیلومتری جاده‌ی فرعی روستای جلیزجند، 4.5 کیلومتری امتداد جاده بعد از روستا

جاهای دیدنی فیروزکوه را به راحتی می‌توانیم در دسته‌بندی سخت‌ترین‌ها قرار دهیم. دومین مورد از معروف‌ترین جاهای دیدنی فیروزکوه تنگه میشینه مرگ است که به تنگه‌‌ای خطرناک و پر‌هیجان معروف است. پیاده‌روی در تنگه میشینه مرگ انتخاب خوبی‌ست برای کسانی که یک سفر یک روزه‌ی سخت را در کنار کمی کوهنوردی و صعود به قله می‌پسندند. با دنبال کردن نهر آب جاری در باغ‌های اطراف روستای لزور بعد از حدود 45 دقیقه پیاده‌روی به قسمت اصلی تنگه میشینه مرگ می‌رسید که از خطرناک‌ترین جاهای دیدنی فیروزکوه است. عبور از سنگلاخ‌های بزرگ و ناهموار این دره کار هر کسی نیست و آمادگی بدنی بالایی می‌خواهد. البته وجود آبشار‌های متعدد در طول این مسیر سخت و گل‌های نعنا و پونه و گلپر و عطر خوش آن‌ها که تابستان‌ها هوا را پر می‌کند، ارزش تحمل سختی مسیر را دارد.

بهترین فصل سفر به اکثر جاهای دیدنی فیروزکوه از جمله تنگه میشینه مرگ از اواسط بهار تا انتهای تابستان است. زمانی که گرمی هوا در شهرهای دیگر کشور، گردشگران را راهی ییلاق‌های خوش آب و هوا می‌کند. نام های جالب اکثر جاهای دیدنی فیروزکوه برگرفته از داستان‌هایی هستند که نسل‌ها دهان‌به‌دهان چرخیده‌اند و یکی از همین داستان‌ها وجود پیرمردی  در مسیر تنگه میشینه مرگ بوده که تنها راه مخفی به قله‌ی کوه را بلد بوده، راهی که نشانه‌ی آن وجود چند مجسمه‌ی میش در مسیر است. مرگ پرندگان بر اثر خوردن آب چشمه‌ی نزدیک قله نیز ترکیب نام‌گذاری تنگه میشینه مرگ را کامل کرده است. برای رسیدن به تنگه میشینه مرگ از سمت تهران در فاصله‌ی 10 کیلومتر مانده به فیروزکوه، پمپ بنزینی به اسم نمرود می‌بینید و در همین اطراف باید سه‌راهی سمت چپ جاده را دور بزنید و به سمت شمال بپیچید و بعد از 12 کیلومتر به روستای لزور برسید که مبدا حرکت به سمت اکثر جاهای دیدنی فیروزکوه، از جمله تنگه میشینه مرگ است.

از مفیدترین جاهای دیدنی فیروزکوه می‌توان به چشمه آب معدنی خمده اشاره کرد که در واقع استخری طبیعی از جنس سنگ است و آبی که از دل این استخر می‌جوشد خاصیت درمانی برای بیماری‌های کلیوی و پوستی دارد. در فصل‌های بهار و تابستان به جای استخرهای سرپوشیده‌ی شهرها، می‌توان مسیری 2ساعت و نیمه را از تهران به سمت چشمه آب معدنی خمده طی کرد و در خنکای درمان‌گر این چشمه تنی به آب زد. در این مسیر هم که موازی خط آهن تهران-مازندران است می‌توان منظره‌ی زیبای گذشتن قطارها را از پل‌های رضاشاهی تماشا کرد. از آن‌جا که دیوار بلندی دورتادور چشمه آب معدنی خمده کشیده شده است، خانم‌ها نیز می‌توانند در سانس‌های مختلف از این چشمه استفاده کنند. برای رسیدن به چشمه آب معدنی خمده در فاصله‌ی 10 کیلومتر مانده به فیروزکوه از جاده‌ی فرعی زرین‌دشت حدود 10 کیلومتر به سمت جنوب حرکت کنید تا به روستای خمده برسید و سپس 5 کیلومتر جلوتر، چشمه آب معدنی خمده را خواهید دید.

آدرس چشمه آب معدنی خمده: جاده فیروزکوه، فرعی زرین‌دشت، 5 کیلومتر بعد از روستای خمده

روستای لزور ییلاق باصفایی در ارتفاع 2330 متری از سطح دریاست که معمولا تابستان‌ها مبدا صعود به قله‌ی تنگه میشینه مرگ و تنگه‌واشی است. روستای لزور روستای کم‌جمیعیتی است که چند نانوایی و سوپرمارکت محلی کوچک و رودخانه‌ای پر آب و درختان میوه‌ی فراوانی دارد و در فاصله‌ی 45 کیلومتری شمال غربی شهر فیروزکوه واقع شده و از بکرترین جاهای دیدنی فیروزکوه محسوب می‌شود. گشت و گذار در مسیرهای سنگلاخ روستای لزور شاید برای افراد مبتدی چندان راحت نباشد اما عطر پونه‌های وحشی مسیر و آب گوارای چشمه‌های فراوان آن و منظره‌ی زیبای دریاچه سد لزور می‌تواند سفر یک‌روزه‌ی منحصر به فردی برای شما به ارمغان بیاورد.

آدرس روستای لزور:  10 کیلومتر مانده به فیروزکوه، بعد از پمپ بنزین نمرود، سه راهی لاسم به سمت شمال، 13 کیلومتر بعد از ارجمند

در بخش شمالی روستای مُزداران از توابع فیروزکوه برجی سنگی به نام برج سنگی مزداران وجود دارد که به عنوان اثری تاریخی به‌جا مانده از قرن هفتم هجری به ثبت ملی رسیده است. برج سنگی مزداران در قدیم به عنوانی برجی برای دیده‌بانی مورد استفاده‌ی مردم این روستا بوده و مصالح به‌کار رفته در ساخت آن شامل لاشه سنگ و ملات گچ و ساروج است. معماری هشت ضلعی‌ خاص برج سنگی مزداران به شکلی است که در بخش غربی برج یعنی به سمت قلعه یک بیضی بزرگ از گنبد تا پایین دیواره‌ها برش خورده است که نشان‌دهنده‌ی ارتباط بین قلعه و برج سنگی مزداران است.

آدرس برج سنگی مزداران: جاده فیروزکوه، فرعی زرین‌دشت، نرسیده به ایستگاه راه‌آهن زرین‌دشت

در ارتفاعات پر فراز و نشیب کوه بورنیک در نزدیکی هرانده، مورد ششم از جذاب‌ترین جاهای دیدنی فیروزکوه، یعنی غار بورنیک، قرار دارد. دهانه‌ی اصلی غار بورنیک پشت مسیر رودخانه است و دسترسی به آن چندان آسان نیست، اما بعد از ورود با سرپناهی آرام مواجه می‌شوید با سه تالار بزرگ پر از طاق‌دیس‌هایی با گسل‌های عمیق و رنگ‌های فراوان. از جذابیت‌های غار بورنیک کشف قطعات سفال‌های شکسته‌‌ای از زندگی‌های پیش از میلاد در این غار است که هنوز قدمت دقیق آن‌ها مشخص نیست. برای رسیدن به غار بورنیک 20 کیلومتر مانده به فیروزکوه از جاده‌ی خاکی هرانده به سمت جنوب خارج شوید و حدود 5 کیلومتر پیش بروید.

آدرس غار بورنیک: 10 کیلومتری نرسیده به فیروزکوه، خروجی هرانده، 5 کیلومتری جنوب هرانده

از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی فیروزکوه قلعه لاجورد است که قدمت آن به دوران ساسانیان می‌رسد و تا قرن هفتم یا هشتم نیز همچنان مورد استفاده بوده است. دلیل انتخاب قلعه لاجورد که از آثار ثبت شده‌ی ملی ایران نیز هست افسانه‌های شفاهی زیادی‌ست که درباره‌ی این قلعه وجود دارد، از سکونت ضحاک در قلعه لاجورد گرفته تا موارد استفاده‌ی قلعه، که موثق‌ترین آن‌ها بیتی از شاهنامه‌ی فردوسی است که به کارکرد قلعه لاجورد به عنوان محل نگهداری بار و بنه حکومتی در دوران یزدگرد، آخرین پادشاه ساسانی اشاره می‌کند:

دژ گنبدان و کوه چرمنه

دژ لاجورد است برای بنه

برای رسیدن به قلعه لاجورد کافی‌ست جاده فیروزکوه به سمنان را به سمت جنوب شرقی پیش بروید تا به دیواری صخره‌ای برسید که دژ تاریخی لاجورد با مصالحی از سنگ و ملات گچ و ساروج بر فراز آن ایستاده است. رسیدن به ساختمان اصلی قلعه لاجورد چیزی حدود 40دقیقه کوه نوردی سخت به همراه دارد.

آدرس قلعه لاجورد: 16 کیلومتری جاده‌ فیروزکوه به سمنان